Is Zwitserland het bewijs dat een liberale wapenwet meer veiligheid kan bieden? Het blijkt van niet.
Vorige week in de kranten: 60 procent van de winkeliers pleit voor het recht een wapen onder hun toonbank te hebben. Twintig procent blijkt dat wapen zelfs al onder de toonbank te hebben liggen. Ook geldtransportbedrijf Brink’s zou zijn medewerkers graag bewapenen.
Hoewel dit soort standpunten door de politiek niet op de agenda wordt gezet, is er duidelijk een verschuiving in de publieke opinie gaande. Bij incidenten waarin burgers het recht in eigen hand namen komt doorgaans veel sympathie los. Met inbrekers heeft niemand medelijden, zelfs een staatssecretaris niet. En wat heeft een wapenverbod voor zin als illegaal wapenbezit mogelijk niet wordt vervolgd?
De argumenten voor een meer liberale wapenwetgeving klinken soms logisch. Als criminelen weten dat winkeliers bewapend zijn, dan bedenken zij zich vast wel twee keer voordat ze een overval plegen. Bovendien houdt een verbod op wapens vooral de mensen tegen die toch wel geneigd zijn zich aan de wet te houden. Een verbod op wapens is dus eigenlijk een ontwapening van de verkeerde mensen.
De tegenargumenten klinken echter net zo logisch. Criminelen zullen heus niet braaf thuis blijven zitten wanneer winkeliers zich bewapenen. Ook zij zullen zich zwaarder bewapenen, en bij een confrontatie eerder schieten. Daarbij valt de wereld valt niet in te delen in goede en slechte mensen. Wie vandaag een wapen onder zijn toonbank legt om zich te verdedigen, kan morgen op het idee komen het op een verkeerde manier te gebruiken. Of er gebeurt gewoon een dom ongeluk mee, al dan niet veroorzaakt door een verhit hoofd.
Van beide kanten logische redeneringen. Maar welk effect is nou sterker?
De praktijk in de VS lijkt vooral de tegenargumenten te onderstrepen. Gerelateerd naar het aantal bewoners is het aantal vuurwapendoden daar tien keer zo hoog als in Nederland.
Maar in deze discussie krijgen tegenstanders van liberale wapenwetten vvroeg of laat altijd dat ene voorbeeld te horen dat de bezwaren lijkt tegen te spreken: Zwitserland. Zwitserland is één van de landen met de meeste wapens in omloop ter wereld. En er gebeurt bijna nooit iets. Zwitsers zijn met die situatie ook dik tevreden.
Een goed voorbeeld?
Nee. Om te beginnen krijgt in Zwitserland iedere man na de vervulling van de dienstplicht een wapen mee naar huis. De bevolking wordt dus actief door de overheid bewapend, en iedere Zwitser krijgt een maandenlange cursus waarin hij onder andere leert met dat wapen om te gaan. Dit is iets heel anders dan het zomaar toestaan om onder iedere counter een doorgeladen wapen neer te leggen.
Mochten we aan de klachten van die winkeliers tegemoet willen komen, dan kan dat kennelijk alleen op een veilige manier door staatswapens te verstrekken, gekoppeld aan een cursus. Maar dat is een vrij dure grap. De vraag is: wat winnen we ermee?
Zwitserland een relatief veilig land. Maar dat ook voor Nederland. Het aantal overvallen in Zwitserland en Nederland is ongeveer gelijk, terwijl in Zwitserland ongeveer twee keer zo vaak wordt ingebroken. Opvallend is verder dat het aantal vuurwapendoden in Zwitserland ongeveer twee keer zo hoog is als in ons land.
De Zwitserse methode van bewapening lijkt kortom een nogal prijzige methode om een situatie te bereiken die zeker niet veiliger is dan die van ons.