Het belangrijkste signaal van de afgelopen verkiezingen is dat de kiezer een hekel heeft aan onduidelijkheid en getreuzel
Na de afgelopen verkiezingen horen we velen beweren dat het nu gepast zou zijn pas op de plaats te maken met het stikstofbeleid voor de landbouw. Dat is echter precies de verkeerde conclusie.
Wie in Amsterdam op D66 stemt omdat hij het helemaal gehad heeft met de landelijke koers van de PvdA, helpt de stad van de regen in de drup.
Meeliftend op het succes van Pechtold staat D66 op het punt van een doorbraak in de Amsterdamse politiek. Voor het eerst sinds decennia lijkt de PvdA niet de grootste partij te worden in de hoofdstad.
Dat mensen het volledig geschoten hebben met de PvdA, daar kan ik me iets bij voorstellen. Veel traditionele PvdA-kiezers zien, na het slikken van pijnlijke principiële zaken als de JSF en het strafbaar stellen van illegalen, staatssecretaris Jetta Klijnsma als triest symbool voor het mes in de rug van mensen in de bijstand en de Wajong. Als tegelijkertijd van rijkswege flinke bezuinigingen bij de gemeenten in de zorg worden opgelegd weten we het al: even geen PvdA.
Maar met D66 raken we als in de hoofdstad naar ik vrees van de regen in de drup. Verder lezen Politiek Kwartier | Van de regen in de drup
Met D66 kan je alle kanten uit. Hoe het programma voor de sociale zekerheid er onder D66 uit zal zien hangt met name af van de coalitiepartner die ze krijgen. En zo verstrekkend zijn de voorstellen van D66 nu ook weer niet.
Ontslagrecht
Een berucht standpunt voor D66 is het vereenvoudigen van het ontslagrecht. Maar wat wil ze er eigenlijk aan veranderen? In praktijk maar weinig. D66 stelt als enige verandering voor dat de toetsing van het ontslag niet verplicht zal moeten zijn. De partij ziet daarin het voordeel voor werknemers dat de doorstroming op de arbeidsmarkt bevorderd wordt.
Dat is mooi voor mensen zonder baan. Maar voor mensen met een vast contract is het geen goed nieuws. Terecht wijst D66 dan op het verschil in rechtspositie tussen mensen met een vast contract enerzijds, en anderzijds de flexwerkers, freelancers en ZZPers. Maar in praktijk betekent het voorstel van D66 dat er aan het verschil in rechtspositie niets gedaan wordt. Het is voor de laatste alleen lastiger zijn recht te krijgen.
WW en bijstand
Wie ontslagen wordt, heeft recht op WW. Mij lijkt het logisch dat wanneer het ontslagrecht wordt ingeperkt, dit gecompenseerd wordt. Bijvoorbeeld via de WW. En D66 wil de WW dan ook verhogen. Daar profiteren niet alleen medewerkers met een vast contract van, maar ook mensen met een tijdelijk contract en uitzendkrachten.
Tot zover geen slechte ruil dus. Zeker niet omdat D66 op dit pakket ook nog het recht op bijscholing legt, wat normaal nu slechts uit de ontslagvergoeding komt of bij de werkgevers moet worden afgebedeld. De WW moet volgens D66 echter niet alleen hoger zijn, maar ook korter. Als iemand tegen zijn zin in langer werkloos is, krijgt hij van D66 de rekening dus keihard gepresenteerd. Dan kan hij versneld de bijstand in.
En die bijstand wordt er als het aan D66 ligt waarschijnlijk niet vrolijker op. D66 wil de Wajong, de WSW (sociale werkplaatsen) WWB (bijstandswet) in één wet onderbrengen. Vervolgens dienen alle mensen die daar gebruik van maken aan het werk te komen, bij reguliere werkgevers.
Een prachtig ideaal, iedereen aan het werk en nog voor een eerlijk loon ook. Maar dit zegt iedere partij voor de verkiezingen, en dat al meer dan tien jaar lang. Wat D66 nu eigenlijk anders wil doen in de bijstand wordt uit het verkiezingsprogramma niet duidelijk.
Werkgevers
Ook opvallend is dat de hervorming van het ontslagrecht zoals D66 dat voorstelt voor werkgevers helemaal niet zo gunstig is. Zeker, ontslag aanzeggen is makkelijker want met een redelijk voorstel (of een flinke bak bluf) kunnen werkgevers een rechtsgang voorkomen. Werkgevers moeten echter wel het eerste half jaar WW gaan betalen. Ik kan me niet voorstellen dat een werkgever daarop zit te wachten. Administratief wordt het er ook niet eenvoudiger op.
ZZPers
Toch zit er voor één groep mensen op de arbeidsmarkt wel een lichtpuntje in het programma van D66. D66 is namelijk verliefd op de ZZPer. D66 wil dat ZZP-ers gemakkelijker aan kunnen haken bij sociale voorzieningen. Zo kunnen ze toegang krijgen tot een vrijwillig pensioenfonds en de WIA om hun arbeidsongeschiktheidsrisico te verzekeren. Op een arbeidsmarkt waar steeds meer mensen vaak noodgedwongen als ZZPers werken is dat hoog nodig.
Alternatief
D66 wil het redelijke alternatief zijn voor liberalen die hun VVD hebben zien veranderen in een conservatieve PVV-light die ondanks de crisis nog dogmatisch vasthoudt aan haar neoliberale ideologie. D66 wil duidelijk een andere economie, duurzaam en innovatief. De VVD ziet het stimuleren van ondernemen daarbij met name als het verstrekken van subsidies en voordelen aan grote bedrijven. D66 daarentegen is hip en jong en investeert het liefst in het MKB en in ZZPers, en in omscholing en doorstroming op de arbeidsmarkt.
Voor wie ondanks zijn eigen inzet toch een langere tijd geen werk kan vinden, leveren beide partijen echter een mager sociaal vangnet op. Zowel D66 als de VVD zijn voor een hogere maar kortere WW en het samenvoegen van de WSW, Wajong en WWB. We zouden D66 daarmee de VVD-light kunnen noemen.
Conclusie
D66 heeft de mond vol van hervormen. Maar hoe ze de sociale zekerheid daarvoor wil hervormen wordt uit het verkiezingsprogramma niet altijd even duidelijk. Teleurstellend is daarbij dat het verschil in rechtspositie tussen mensen met verschillende soorten contracten, waar D66 samen met GroenLinks terecht de aandacht op vestigt, uiteindelijk niet fundamenteel wordt aangepakt. En waar er sprake is van een inperking van het ontslagrecht gaat dat niet gepaard met een erg ruimhartige compensatie via de algemene sociale voorzieningen.
Terwijl zo een uitruil van rechten zeer in het belang zou zijn van werknemers, want het huidige ontslagrecht is een zinkend schip dat steeds verder uitgehold wordt, en waar steeds minder mensen op de arbeidsmarkt gebruik van kunnen maken.
Het hangt er naar ik vrees maar net vanaf met welke coalitiepartner D66 zou gaan regeren hoe een en ander uit zal pakken. Met de SP in de coalitie kan D66 wel eens heel groen en sociaal worden. Maar met de VVD in één kabinet zou de VVD-light zomaar kunnen veranderen in de VVD-ultra-heavy.
– Met Emile.
– Hey Emile, je spreekt met Mark.
– Mark?
– Ja, Mark, je premier-to-be, whahahahaha.
– Had je gedroomd Mark.
– Dat de beste moge winnen, Emile.
– Ik wil niet dat de beste wint, ik wil dat ik win. Ik hoop niet dat Diederik wint, Mark.
– Ik ook niet Emile.
– Dat zou ook niet eerlijk zijn, vind je niet? Wij hebben immers toch de mooiste slogans?
– Vind je?
– Ja, vooral die van jullie over die belastingverlaging vind ik mooi gevonden.
– Dank je.
– Waar je midden in de crisis het geld vandaan haalt is mij eerlijk gezegd een raadsel, maar het is gedurfd.
– Ach, zolang de mensen het graag geloven, geloven ze het. Vijfenzestig blijft vijfenzestig was overigens ook een meesterzet hoor, ere wie ere toekomt.
– Ja, en het is ook waar hè? 65 zal niet plotseling 67 of 53 worden. Een koe blijft een koe, een paard een paard, twee blijft twee en 65 blijft 65. Ze zullen me nooit van liegen kunnen beschuldigen. Kan je nog wat van leren Mark.
– Eh ja.
– Maar het is prachtig wat die reclamejongens allemaal niet weten te bedenken nietwaar?
– Wat je zegt.
– Die van jullie: harder straffen, minder begrip van criminaliteit, dat is ook behoorlijk geniaal.
– Nee, dat zeg je verkeerd Emile, het is: strenger straffen, minder begrip van criminelen, eh, vóór criminelen, ik bedoelde voor criminelen.
– Ben je voor criminelen Mark?
– Nee, voor minder begrip daarvoor.
– Oh, ik dacht minder begrip van criminaliteit.
– Ach dat komt allemaal op hetzelfde neer toch? Maar goed, Emile, ik belde dus met een vraag.
– Die zijn er om gesteld te worden Mark.
– Mooi.
– Behalve in de Kamer, want daar krijg je toch geen antwoord.
– Lollig.
– Ter zake Mark.
– Emile, wil jij mijn poedel worden?
– Je wat?
– Mijn bedrijfspoedel, bedoel ik.
– Huh?
– Je weet wel, een beetje blaffen op zijn tijd maar uiteindelijk mooi aan lijntje lopen.
– Nou, dat lijkt me geen goed idee Mark.
– Nee?
– Eigenlijk wilde ik jou net hetzelfde voorstellen maar dan andersom.
– Wat zeg je nou Emile? Je gelooft toch niet serieus zelf nog dat jij premier kan worden?
– Nou, moet je horen wie het zegt. Een paar jaar terug had ook niemand het van jou gedacht.
– Mijn collega’s van de EU geloven het eerlijk gezegd nog steeds niet, whahahaha.
– Hoe dan ook Mark, het gaat niet gebeuren.
– Wat niet?
– Gedoogsteun van de SP voor de VVD.
– Je weet niet wat je zegt! Gedoogsteun is zo gezellig. Ik heb er prima ervaringen mee.
– Gaat niet gebeuren Mark.
– En een kabinetje van ons samen met het CDA en de PvdA wordt het ook niet? – Vraag daar D66 maar voor.
– Dat is precies wat ik ook ga doen Emile.
– Ik was er al bang voor.
– Mijn vraag was dan ook niet serieus gesteld, Emile.
– Alleen maar voor de vorm zeker?
– Alleen maar voor de vorm Emile.
– Een dolletje eigenlijk?
– Een dolletje, en om alvast te oefenen voor na 12 september, Emile.
– Dus niets serieus aan?
– Je weet toch dat ik nachtmerries van je krijg als ik weer eens zwaar getafeld heb?
– Dat is waar ook. Je moet aan je gezondheid denken.
– Zeker.
– En ophouden met zwaar tafelen is er voor jou natuurlijk niet bij.
– Nee.
– Maar, wat als Diederik nu eens niet jou, maar mij vraagt voor zijn kabinet?
– Tsja, dát is natuurlijk aan hem, Emile, maar dan zullen jullie waarschijnlijk Sybrand en Alexander moeten lijmen voor jullie mooie plannetjes.
– Of Jolande en Arie of Marianne.
– Nou niet te wild gaan worden, Emile.
– Maar als je ziet wat er in één halve week kan veranderen…
– Denk toch aan onze premiersstrijd, Emile.
– Oh ja, dat is waar ook.
– Hou daaraan vast, Emile.
– Ja.
– Niet opgeven, Emile.
– Nee.
– Die maakt ons groot, Emile.
– Die maakt jou groot zal je bedoelen.
– Daarvoor wilde ik je nog hartelijk bedanken Emile.
– Matig graag gedaan Mark.
– Dank je Emile.
– Veel succes nog deze verkiezingen Mark.
– Jij ook veel succes dan maar Emile.
Waarin de auteur aan VVD-stemmers een voorstel doet.
OK. Dus je bent rechts. Je hebt geen zin in dat hippie-gezeik, dus je stemt VVD. Dat milieugezanik, dat overleven we allemaal wel, en zo niet, dan waren wij echt niet degenen die er iets aan hadden kunnen veranderen. Gezever over ozon en CO2 en zure regen en wat dan ook is allemaal maar sowieso hopeloos speculatief gedoe. Over tien jaar vinden ze wel wat nieuws uit. Als er niet een of andere meteoriet of vulkaanuitbarsting komt die de zaken er toch al compleet anders uit zal laten zien.
Ondertussen: de realiteit van vandaag de dag. Je hebt je huis met een aflossingsvrije hypotheek gekocht en je bent nu naast je werk even lekker toe aan genieten. Je wilt daarom van je eerlijk verdiende loon niet graag bijdragen aan het levensonderhoud van handophouders. De economie wordt tenslotte gebouwd door ondernemende mensen en niet door uitkeringstrekkers en subsidieraven. Waar niemand voor wil betalen is het volgens jou niet waard om kunstmatig in leven gehouden te worden.
Criminelen? Geen zin in, opsluiten en nooit meer over praten. Nederlander worden? Kan je vergeten, we hebben het hier goed zat en daar kunnen we geen profiteurs bij gebruiken. Europese samenwerking? Europa ziet er prima uit zoals het nu is. Crisis? Welke crisis? Oh, tekorten! De overheid heeft genoeg zieligheidprojecten lopen waar nog een hele hoop af kan. Iedereen die wil kan zijn eigen pech toch betalen? Met jou en de jouwen gaat het in ieder geval goed.
Je vindt het misschien prettig dat je vrij zeker weet dat je partij niet meer met de proleet Wilders zal gaan regeren. Het CDA, toch de gewezen partner voor je VVD-regering, wil dat immers niet meer. Niet dat Wilders geschifter is dan die linkse knuffelaars met hun droomwereld natuurlijk. Maar je hoopt dat je partij met het kneedbare PvdA en eventueel het krachteloze D66 samen zal gaan regeren.
En waarschijnlijk krijg je nog je zin ook. Op 12 september kan een fles wijn open.
Maar waarom?
Nu even dit. Het komt je misschien ongelegen uit, maar je kunt niet ontkennen dat we in een best wel vervelende crisis zitten. Je bent je baan dan wel niet kwijt, maar de opdrachten lopen terug en je beleggingen worden een stuk minder waard. Wellicht moet je zelfs al even een maagpoedertje nemen als je terugdenkt aan hoeveel geld de crisis ook jou inmiddels heeft gekost. 2008. Auw.
Helaas doet ook jouw partij het liefst alsof er helemaal nooit een crisis is geweest en we altijd op dezelfde voet verder kunnen leven. Terwijl zelfs een kind snapt dat dit niet zo is.
Het is, laten we eerlijk zijn, misschien echt wel eens tijd om kritisch te kijken naar het gegraai bij de banken, in de zorg, bij de publieke omroep ook, en op de woningmarkt. Misschien niet in het belang van jouw salaris, maar wel in het belang van de prijs van jouw huis, jouw pensioen en jouw beleggingen. En misschien moeten we daar gewoon wel een keer niet te lang mee wachten. Rekeningen die je laat liggen hebben de neiging steeds hoger te worden, nietwaar?
En ik wil niet te opdringerig zijn, maar in het verlengde daarvan is het ook eens tijd toe te geven dat het misschien handig is eindelijk serieus te gaan voorsorteren op een wereld waarin de energie niet meer vanzelf uit de grond spuit als je er een pijpleiding in duwt, en waar mensen niet vanzelf gezond worden als we zo met onze eigen leefomgeving blijven omspringen.
En verder is het wellicht ook eens tijd dat we in onze ogen gaan wrijven en eindelijk erkennen dat de vrije markt ons lang niet altijd heeft gebracht wat het beloofd heeft. Niet alleen is die crisis natuurlijk wel een klein beetje de schuld van het vrije marktdenken van onder andere jouw partij, maar ook mag je best een keer toegeven dat op veel gebieden, met name als het gaat om vervoer, juist geen lagere prijzen en betere service zijn gekomen, maar eerder het omgekeerde. En nee, de EU was niet af door de grenzen open te gooien voor de handel en de heilige vrije markt de zaak hier alleen te laten bestieren, zo blijkt.
Daarbij kan jij vast ook wel bedenken dat de zorg niet “betaalbaar” wordt als de zieken voortaan voor de kosten opdraaien. Wees eerlijk; de zorg wordt daarmee alleen maar “betaalbaar” voor de mensen die niet ziek zijn. En aangezien de meeste mensen en hun familieleden hun leven eindigen met een ziektebed krijg ook jij de rekening uiteindelijk vanzelf een keer gepresenteerd.
Ten slotte is een goed vangnet niet alleen sociaal, het is ook economische noodzaak. Het brengt de stabiliteit die we nu aan het kwijtraken zijn. Nee, misschien heb je geen medeleven met mensen uit een slechter sociaal milieu dan jij, of met minder goede lichamelijke of geestelijke ontwikkeling of capaciteiten. Natuurlijk hoop ik dat jou en je geliefden zulk soort pech nooit zal treffen. Maar mensen met zulke pech zijn er wel. Die lui negeren en op straat schoppen en rond laten zwerven brengt ons welvaart noch veiligheid. En iedereen die zich misdraagt opsluiten is uiteindelijk de duurste oplossing mogelijk. Dat zal je moeten inzien.
Conclusie
Goed, misschien ben je begerig naar die 1000 euro extra zakgeld die ome Mark je belooft. Maar wees eerlijk: jij weet toch ook wel dat Sinterklaas niet bestaat? Misschien ben je bang van dat zogenaamde rode gevaar. Maar jij laat je stem toch niet bepalen door angst voor de boeman? Socialisten bestaan toch al lang niet meer in Nederland. Zelfs Roemer heeft er nauwelijks nog iets van weg.
Je zegt je bent liberaal. Fair deal. Maar de VVD is al lang geen liberale partij meer. Doe daarom voor de verandering eens gek. Stop met dat doen alsof er niets aan de hand is, en doe aanstaande woensdag eens net alsof er een dag van morgen bestaat, een wereld buiten Nederland, en een werkelijkheid buiten de dikte van jouw portemonnee. Vooruit. Doe eens hippie. Je kan het. Stem D66.
