Tag: Syrië

Het redelijke midden is geen antwoord op terrorisme

De zogenaamde tegenstelling tussen ‘veiligheid’ en ‘humanisme’ bestaat niet. Integendeel: humanisme bevordert veiligheid. Het wordt, lijkt mij, tijd om daar nu eindelijk eens echt werk van te maken.

Van de vele reacties die er natuurlijk weer kwamen op de aanslag in Nice viel me er één in het bijzonder op. Het betrof het stuk van de overigens door mij zeer gewaardeerde Jona Lendering, dat onder meerhier op Sargasso gepubliceerd werd.

In dit pleidooi van Lendering zullen vele mensen zich herkend hebben. Lendering stelt zich namelijk op als lid van ‘het redelijke midden’, dat zich gevangen ziet tussen twee extremen. Aan de ene kant staan de rechtse haviken die bij iedere aanslag roepen om nog hardere repressiemaatregelen. Aan de andere kant de linkse knuffelaars, die bij iedere ramp met vluchtelingen oproepen tot het opnemen van nog meer vluchtelingen. Dit is volgens Lendering een tegenstelling die inherent is aan twee verlangens die met elkaar in conflict zin: het verlangen naar veiligheid, en het verlangen naar humaniteit.

Het is een verleidelijke gedachte, maar volgens mij berust ze wel op een denkfout.

Wat Lendering hier schetst is mijns inziens een schijntegenstelling, gebaseerd op twee impliciete en helaas foutieve aannames.

Om te beginnen de twee impliciete aannames:

  1. Er is een verband tussen de opname van vluchtelingen en terreurdreiging, en
  2. Linkse politici verwaarlozen veiligheidsmaatregelen

Beide aannames kloppen niet.

Vluchtelingen en terreurdreiging

Het lijkt mij eerder zo, dat als er al een verband tussen vluchtelingen opnemen en terrorismedreiging zou zijn, de manier waarop de EU vluchtelingen opneemt, of liever gezegd tracht af te stoten, de terreurdreiging eerder doet toenemen, dan dat een humaner beleid dat zou doen.

De EU immers is in haar onwil om vluchtelingen op te nemen extreem traag in het beoordelen van die mensen, sluit ze op in kazernes of achter prikkeldraad, of laat ze kamperen in de modder. Een betere kweekgrond voor terrorisme zou ik me als terrorist niet kunnen wensen. Als ons beleid voor vluchtelingen al van invloed zou zijn op terrorisme, dan wordt het er eerder door bevorderd dan tegengegaan.

Maar belangrijker: er is tot zover volgens mij nog nooit een aanslag door een vluchteling gepleegd. Dus waar hebben we het over?

Linkse politici en veiligheid

En dan de claim dat linkse politiek slecht zou zijn voor de veiligheid. Staan linkse politici vooraan om te snijden in de veiligheidsdiensten? Dat kan in gevallen zo zijn, maar dat is echt niet de teneur van linkse politiek.

Ook de afkeer voor het gewapend bestrijden van IS wordt niet door alle linkse partijen gedeeld.

Hollande heet links te zijn. Maar Hollande blijft vasthouden aan gewapend ingrijpen Syrië en Irak. De aanslag was nog maar nauwelijks gepleegd, over de toedracht was nog niets bekend, maar als een George Bush kondigde Hollande al meteen een verheviging van gewapend ingrijpen aan. Nu zouden we kunnen zeggen: Hollande is dan wel links, hierin is hij rechts. En ook Lendering noemt dit rechts beleid. Goed, dan zeggen we dat bombarderen rechtse politiek is. Maar dan de volgende vraag: is kiezen voor bombarderen kiezen voor veiligheid?

Het korte termijneffect van gewapend ten strijde trekken is eerder toenemende onveiligheid. Bombarderen lokt een ‘tegenaanval’ uit. Niet voor niets is het Frankrijk van Hollande dat hierin een harde lijn voorstaat een favoriet doelwit gebleken.

En op lange termijn? We kunnen toch echt niet stellen dat eerder militair ingrijpen in het Midden-Oosten nu erg veel stabiliteit en veiligheid heeft opgeleverd. Afghanistan is nog steeds een puinhoop. Irak is na twee golfoorlogen veel onveiliger geworden, en daarmee is Syrië gedestabiliseerd.

Kiezen voor gewapend ingrijpen is dus in ieder geval niet hetzelfde als kiezen voor veiligheid. Het tegendeel is minstens even makkelijk te bewijzen.

Veiligheid door menselijkheid

Tijdens de tweede Golfoorlog deed men de linkse demonstranten tegen ingrijpen nog af als naïef, of vriendjes van een dictator als Saddam. Nee, met dat linkse beleid zou de wereld niet veiliger worden. Misschien wordt het nu eindelijk eens tijd toe te geven dat die demonstranten toen uiteindelijk gewoon groot gelijk hadden. En misschien moeten we dan ook eens een stap verder denken, en toegeven dat mensen die nu stellen dat bombarderen in Syrië en Irak niet de oplossing is, best wel eens een punt kunnen hebben.

Betekent dat dat we maar beter op onze handen kunnen gaan blijven zitten en hopen dat terrorisme en dictaturen vanzelf overwaaien? Natuurlijk niet. Maar een andere tactiek is wellicht wel eens raadzaam.

Een andere tactiek om terrorisme te bestrijden zou kunnen zijn het instellen van no-fly zones en het economisch isoleren van de brandhaarden en gebieden waar terroristen het voor het zeggen hebben. Drop zelf geen bom, maar zorg ervoor dat niemand meer over die gebieden kan vliegen, geen Syriër, geen Turk, geen Rus, geen Iraniër, niemand. Leg een rotsvast cordon om die gebieden, en zorg ervoor dat ook niemand meer een druppel olie of wat dan ook uit die gebieden koopt. Dat er ook geen geld of goederen het land meer ingaan. Niet als betaling aan terroristen, en ook niet als bewapening van troepen die misschien wel aan de goede kant zouden kunnen staan, maar met wiens wapens vervolgens terreur uitgevoerd blijkt te worden.

Bij een dergelijk beleid hoort overigens ook een goed geregisseerd en vooral warm welkom aan iedereen die nog wel vlucht uit die gebieden, eerst in de regio, maar als de regio het niet meer redt ook daarbuiten. Ook dit zal de voedingsbodem voor terrorisme doen afnemen, omdat het enerzijds de terroristen berooft van menselijk kapitaal, en anderzijds omdat ook moslims dan kunnen zien dat onze samenleving hen niet vijandig is.

En dat laatste gebeurt zeker als we ook binnenlands aan onze kernwaarden vast blijven houden, en de vrijheid van levensovertuiging niet alleen verdedigen tegen moslims waar dat nodig is, maar ook voor moslims. Daarbij moet iedereen koste wat kost zo snel mogelijk beoordeeld worden en een plek gewezen worden op het moment dat hij of zij het conflictgebied verlaat. Niet alleen voor hem zelf, maar ook om te weten wat voor vlees we in de kuip hebben.

Dit alles zou onze positie tegenover terrorisme versterken, en het aantal vluchtelingen doen afnemen. Natuurlijk, mensen zouden nog steeds vluchten voor onderdrukkende regimes en honger. Maar minder voor oorlogsgeweld. Terroristenstaten drogen snel uit.

Consequent

En deze tactiek zou zeker het verschil kunnen maken, als we daar dan ook eindelijk eens consequent in zouden gaan worden. Want IS is niet het enige verschrikkelijke regime in het Midden Oosten.

Vanuit ‘de linkse kerk’ is er traditioneel gezien altijd veel kritiek geweest op samenwerking van westerse landen met dictators in het Midden-Oosten, die het met de mensenrechten niet zo nauw nemen. En op de manier waarop westerse landen hun handelsbelangen in het Midden-Oosten verdedigen, een manier die niet zelden in strijd is met de mensenrechten en de internationale rechtsorde.

Dat was geen slechte preek, want laat die positie van het Westen in het Midden-Oosten nu juist ook graag door terroristen worden aangegrepen als motief en middel om mensen te mobiliseren voor hun strijd. Zonder de terroristen gelijk te geven zouden we ons wel eens een keer kunnen afvragen waarom we hun zieke ideologie door middel van ons eigen gedrag zo graag blijven bevestigen.

Alternatief

Wat te doen? De westerse steun voor het Saoedische koningshuis om te beginnen is ook naar onze eigen humanitaire kernwaarden niet te verkopen. Laat deze collaboratie toevallig genoeg ook de reden zijn waarom volgens de terreurgroepen toen de hele war-on-terroruiteindelijk begonnen is. Verbreek die diplomatieke banden, en maak jezelf minder afhankelijk van die smerige brandstoffen. Het mes snijdt aan alle kanten.

Ook de steun van het Westen voor de staat Israel valt niet te rijmen met onze solidariteitsverklaring met de internationale rechtsorde. Zonder de kant van de Palestijnen te kiezen, kan heel goed afstand genomen worden van een land dat alle internationale resoluties aan zijn laars lapt. De vriendschappelijke banden verbreken is het enige dat we op korte termijn hoeven te doen.

En ga vooral onze afhankelijkheid van Turkije niet vergroten op het moment dat dit land meer en meer afstand neemt van mensenrechten en een rechtsstaat, en zichtbaar destabiliseert. Maar ga als EU eindelijk je eigen boontjes beginnen te doppen. Zo onmogelijk is dat niet. Liever dan de Turken te betalen om vluchtelingen op te vangen, betalen we als het dan toch moet maar liever onze eigen regeringen daarvoor. Humaan vluchtelingenbeleid rendeert.

Een dergelijke ommezwaai in het beleid zal het ressentiment tegen de westerse wereld doen afnemen, en daarmee de voedingsbodem voor terrorisme. Het zal ook onze afhankelijkheid van financiers van terrorisme doen afnemen. Onszelf versneld afhelpen van de olieverslaving helpt daarbij, en het is nog goed voor de toekomst van onze leefomgeving ook.

Het klinkt allemaal hartstikke links natuurlijk, en sommige mensen zijn daar nu eenmaal allergisch voor, maar het is ook allemaal bevorderend voor onze eigen veiligheid. Rechtse politici zeggen wel dat ze voor veiligheid kiezen, maar in werkelijkheid kiezen ze voor economische belangen van een paar ondernemers die mijlenver van ons land opereren, en daarmee maar een beperkte bijdrage leveren aan onze economie, en zijn ze niet vies daarvoor een extra oorlogje te gaan voeren of uit te lokken, met extra vluchtelingen en een verhoogde terreurdreiging tot gevolg. Waar kiezen we voor?

Een paradijs voor terroristen?

Tenslotte dit: in zijn stuk stelt Lendering dat Europa een paradijs zou zijn voor terroristen. Ik vind dat nogal een boude bewering. Ja, we hebben terreuraanvallen, vreselijk genoeg. Maar we leven niet in oorlogsgebied. Gaat er elke dag een autobom af? Vindt er elke week een aanslag op een parlement plaats? Is het OV risicovoller dan individueel vervoer? Dat is wat ik me voorstel bij ‘een paradijs voor terroristen’. En dat is niet het geval.

Zeker, terreur heeft een grote invloed op ons politieke debat. Maar heeft zij de houding van het Westen naar het Midden-Oosten kunnen beïnvloeden? Ik denk het niet. De opstelling van het Westen naar het Midden Oosten is nu niet wezenlijk anders dan tijdens de eerste Golfoorlog en daarvoor.

We hebben het beleid, inclusief de fouten die we maakten, alleen maar steeds verder verhevigd, en blijven daar stug mee doorgaan. Meer gewapend ingrijpen, meer dubieuze deals met despoten, en steeds meer mensonterende taferelen, door het vergeefs proberen te weren van vluchtelingen van de brandhaarden. Het westen maakt zichzelf daarmee totaal ongeloofwaardig in de ogen van de rest van de wereld. De terreurdreiging neemt daarmee alleen maar toe.

En wellicht is dat nu juist het probleem. Ik denk dat de ellende van enkele decennia oorlogvoeren in het Midden-Oosten nu wel genoeg manifest is, en daarbij vind ik de economische winst van de handel in het Midden-Oosten de toegenomen onveiligheid en instabiliteit in de wereld domweg niet waard. Het wordt tijd te breken met het domme rechtse beleid, en daar een ander humaan beleid tegenover te stellen, juist in het belang van onze eigen veiligheid.

OK, misschien zit ik daarmee niet veilig in het midden. Maar het midden is niet altijd zomaar de juiste plaats om je te bevinden. In het schisma tussen een vredesactivist en een terrorist bijvoorbeeld, sta ik niet graag in het midden. En net zo min sta ik graag in het midden tussen een rechtse oorlogshavik die uiteindelijk geld belangrijker vindt dan mensenlevens, en een linkse idealist, wanneer die laatste staat voor vrede én veiligheid.

EU haalt met Turkije het paard van Troje binnen

Met het aankomende verdrag tussen de EU en Turkije ondermijnen de Europese regeringsleiders de mensenrechten op korte en lange termijn, en geven zij extreem rechts de wind stevig in de zeilen. Dat moet anders.

De details dienen nog te worden uitgewerkt, maar het ziet ernaar uit dat de EU en Turkije aankomende week een verdrag over de vluchtelingen sluiten. De gevaren van deze deal zijn enorm. Om te beginnen het gevaar dat het aantal vluchtelingen eerder zal toenemen dan afnemen. Maar belangrijker: hier worden de mensenrechten geofferd aan blinde paniek en populisme. Niet alleen nu, maar voor de hele toekomst. Met een ondemocratisch Turkije haalt de EU namelijk niet minder dan het Paard van Troje binnen. Want wat is afgesproken?

Terugsturen

Ten eerste dat iedere vluchteling die vanuit Turkije illegaal naar de EU oversteekt zonder meer wordt teruggestuurd. Dit is de reden waarom mensenrechtenorganisaties als Amnesty International hier hun bezwaar tegen uitspreken. In Turkije zijn vluchtelingen niet veilig. De mensenrechten worden in dat land niet gerespecteerd, mensen worden opgesloten onder erbarmelijke omstandigheden en teruggestuurd naar onveilige gebieden. Bovendien is het land zelf in een burgeroorlog verwikkeld met de Koerdische minderheid. Teken daarom vooral de petitie van Amnesty tegen deze deal.

Opnemen

Ten tweede is afgesproken dat voor iedere vluchteling die teruggestuurd wordt, de EU er één legaal opneemt. Dit klinkt als het menslievende gedeelte van de deal, maar hier zit ook het grote gevaar in. Turkije verbindt zich eraan ervoor te zorgen dat zo min mogelijk mensen illegaal oversteken, maar wordt per illegale oversteek zo feitelijk beloond. Als het de bedoeling zou zijn om illegaal oversteken te prikkelen, dan had er geen betere deal gesloten kunnen worden. Binnen de kortste keren zullen we horen van beroepsoverstekers, die heen en weer pendelen tussen de EU en Turkije om daarvoor geld te ontvangen van de volgende wachtende asielzoeker, oogluikend toegestaan door de Turkse overheid. Ondertussen zal de illegale immigratie gewoon doorgaan, alleen zullen de illegale immigranten zich niet meer in Griekenland aanmelden, maar in een volgend EU-land, zodat niet duidelijk is dat de immigranten via Turkije kwamen. Of dachten we werkelijk dat smokkelaars zich iets aantrokken van wetten? Wie dat denkt heeft zijn hersens op het nachtkastje laten liggen.

Toetreden

Ten derde de belangrijkste afspraak: de EU heeft afgesproken dat Turkije versneld toe zou mogen treden, juist terwijl Turkije weer steeds minder respect blijkt op te brengen voor de mensenrechten, en harde slagen maakt in het beperken van de persvrijheid. Met dit Turkije haalt de EU het paard van Troje binnen. De EU zou een unie moeten zijn van mensenrechten en democratie. Dat de lidstaten, en dan vooral de nieuwe lidstaten, daar continu een loopje mee nemen, is sowieso al een groot probleem. Met Turkije in de club zullen deze waarden binnen de EU definitief op de achtergrond raken. Het project EU als mensenrechtenproject is daarmee definitief mislukt. Dan blijft nog slechts een (falende) economische Unie over.

Goed nieuws voor Extreem Rechts

De reden waarom de EU-leiders dit verdrag willen is uit blinde paniek, uit angst voor de vreemdelingenhaat van extreem rechts in eigen land. Zij durven niet pal te staan voor de opvang van vluchtelingen, en willen liever extreem rechts de wind uit de zeilen nemen, door met de extreem rechtse wind mee te waaien, althans, gedeeltelijk. Zij roepen dat de verzorgingsstaat onder druk zou staan door asielzoekers. Maar dit is gezien de kostenverhoudingen van de verzorgingsstaat en asielzoekers flagrante onzin. Zij roepen dat de meeste asielzoekers economische vluchtelingen zouden zijn. Dat wordt door alle officiële cijfers glashard tegengesproken.

Dit is de aller domste strategie mogelijk. Door mee te waaien met de extreemrechtse propagandamachine wordt het draagvlak voor extreem rechts alleen maar vergroot. Bovendien zijn mensen die neigen naar nationalistische en xenofobe partijen van vrijages met Turkije allerminst gecharmeerd, net als van het legaal toelaten van vluchtelingen. Als het de Europese leiders erom te doen was geweest hun eigen positie te ondermijnen en extreem rechts te laten groeien, dan konden ze kortom niet beter bezig zijn dan nu.

Alternatief

Waar de EU leiders zich mijns inziens mee bezig zouden moeten houden is de vluchtelingenstroom, die een feit is, in goede banen leiden. Een goede opvang en een snelle beoordeling van de asielaanvragen, zodat snel de echte vluchtelingen hun rechten krijgen, en eventuele ‘economische vluchtelingen’ duidelijkheid. En vooral een snelle en goede integratie stimuleren, want niemand zit te wachten op nog een probleemgroep in de samenleving.

Daarbij zouden de regeringsleiders het zichzelf gemakkelijk kunnen maken door gebruik te maken van de initiatieven voor de opvang van vluchtelingen van onderop, die gelukkig veel talrijker zijn dan de protesten tegen vluchtelingen, in plaats van als een stel autisten de vluchtelingen te behandelen als een trafficprobleem, en daarmee de weerzin voor hun beleid onder zowel tegenstanders, vrijwilligers als vluchtelingen zelf aan te wakkeren. En natuurlijk door zich vooral verre te houden van het verspreiden van regelrechte leugens en het zaaien van zinloze paniek.

Ook zouden regeringsleiders zich eens mogen gaan afvragen waar vluchtelingen eigenlijk vandaan komen. Vluchtelingen vluchten voor bombardementen, en die worden ook door EU-landen uitgevoerd. Vluchtelingen vluchten voor onderdrukkende regimes, en die worden door EU-landen middels de oliehandel gefinancierd, en middels de wapenhandel van wapens voorzien. De EU zou zijn eigen verantwoordelijkheid daarin moeten nemen, door handel met dictatoriale regimes moeten stoppen, en te koersen op 100% eigen energie-opwekking.

Tenslotte zou de EU haar eigen grondvesten, met name haar grondvesten van democratie, mensenrechten en persvrijheid eens wat meer onder de loep mogen nemen. In plaats van dat nieuwe lidstaten oogluikend worden toegestaan, zouden lidstaten die daar nu al een loopje mee nemen de wacht moeten worden aangezegd. Daarbij mag de EU sowieso eens flink gaan herbronnen op haar eigen democratische gehalte, want dat hier van alles mis mee is blijkt keer op keer. Waar het de EU vooral aan ontbreekt is directe inspraak, en inspraakorganen met volledig mandaat op EU-niveau, waardoor de bevolking volkomen terecht het gevoel krijgt dat de EU vanuit achterkamertjes geregeerd wordt. Dit ondermijnt het draagvlak voor iedere maatregel en daarmee ook de effectiviteit.

De noodzaak om dit alles aan te pakken is nog nooit zo hoog geweest. In plaats daarvan bakken de regeringsleiders dit gedrocht van een verdrag. Je moet maar durven.

Premier Rutte: Blind, Laf en Visieloos

De uitspraak van Rutte over het Romeinse rijk is enkel bedoeld om mensen bang te maken, en zo het falen van zijn eigen ideologie te maskeren: het bewijs van zijn totale gebrek aan visie en leiderschap.

Eigenlijk was hij te lachwekkend voor woorden, Rutte’s vergelijking van de EU met het Romeinse Rijk. Als de EU net zo snel uiteenvalt als het Romeinse Rijk namelijk, dan kunnen we gerust zijn, want dan hebben we namelijk nog wel een paar eeuwen te gaan. Ook de suggestie dat een paar miljoen Syrische vluchtelingen te vergelijken zouden zijn met de volksverhuizingen van anderhalf duizend jaar terug is om te gillen. Om te beginnen de aantallen: In het hele midden-oosten van Marokko tot Afghanistan wonen maar half zoveel mensen als in de hele EU, en veruit de meesten zijn echt niet van plan naar het koude noorden te trekken.

Daarbij weet iedere vakgenoot van de historicus Rutte dat de stelling dat het Romeinse Rijk bezweek onder de volksverhuizingen inmiddels achterhaald is: de Germaanse stammen die destijds het Romeinse Rijk introkken waren in praktijk nota bene in hoge snelheid geassimileerd in de Romeinse cultuur. De ondergang van het Romeinse Rijk was te wijten aan vele factoren, waaronder heel veel politieke en economische. Maar de vraag hoe het heeft kunnen gebeuren dat dit Rijk ondanks de vele interne problemen zo ongelooflijk lang heeft kunnen bestaan is veel interessanter. Met leiders als Rutte zal de EU deze prestatie waarschijnlijk niet kunnen herhalen.

Een viervoudige crisis

De EU is in crisis. En dan hebben we het niet over slechts één crisis: het zijn er meerdere. We hadden, ondanks dat velen het graag blijven ontkennen, al een tijd lang een klimaatcrisis. Dit is geen onoverkomelijke zaak, maar we ontzeggen onze nazaten het recht op onze welvaart omdat we te belazerd zijn te hervormen. En bij dit veel te trage hervormingsproces loopt Nederland onder Rutte achterop.

Naast die klimaatcrisis hebben we sinds een klein decennium alweer een aanhoudende economische crisis. In tegenstelling tot de rest van de wereld blijft in de EU de economische malaise maar voortduren omdat onze leiders, Nederland weer voorop, weigeren over te gaan op schuldensanering van burgers en overheden, en vast blijven houden aan het oude systeem waarin de belastingbetaler opdraait voor de ellende die het internationale bedrijfsleven, de banken voorop, veroorzaakt. Gevolg: grote delen van de Europese bevolking zijn werkloos, en politici als Rutte weten niets beters te bedenken dan ze verplicht de straten te laten vegen om ze ‘werkdiscipline’ bij te brengen.

Meer recent is er opnieuw een onoplosbaar conflict bijgekomen bij de buren, en dit nieuwe conflict is gillend uit de klauwen gelopen. Naast IS zijn de partijen van Assad, de Koerden, de Russen, de Turken, de NAVO, Iran, Irak, Saudi -Arabië en nog een hele lijst andere facties in een oorlog geraakt waarin de belangen en loyaliteiten hopeloos door elkaar lopen en ieder zijn eigen agenda volgt. Ook de EU-landen spelen hierin een dubbelrol waardoor zij haar positie verzwakt: men werkt samen met gewetenloze dictaturen waarin de mensenrechten net zoveel voorstellen als in het kamp van de vijand, er wordt slechts gebruik gemaakt van wapens op afstand die vooral burgerslachtoffers maken, en vluchtelingen worden geweigerd en door het hele continent opgejaagd. Een beter programma om de stelling dat de EU op zou komen voor veiligheid, vrijheid, democratie en mensenrechten te ondermijnen is er niet, en een betere garantie voor toekomstig verzet tegen ‘de westerse levensstijl’ inclusief terreurdreiging had niet gegeven kunnen worden.

Daarbij is het draagvlak voor de EU onder de bevolking mede door dit alles inmiddels bijna helemaal verdwenen. Een drievoudige crisis was misschien nog aan te vliegen geweest als er niet ook nog een voortdurende politieke crisis was: de zeggenschapsstructuur is buitengewoon vaag, de manier waarop mensen gekozen en beleid bepaald wordt is dat ook, en daarbij bizar ondemocratisch voor een samenwerking van democratieën bovendien. Geen wonder dat mensen zich hier niet in kunnen herkennen.

Een lafbek als premier

Een tijd als deze vraagt om doortastende hervormingen. Voor een meer democratische EU met duidelijkere zeggenschapsstructuren. Voor een herbezinning op onze internationale betrekkingen waarbij gedeelde waarden met onze handelspartners centraal staan en vuile handel wordt vermeden. Voor een overgang naar een samenleving waarin schulden die nooit afbetaald worden niet meer de norm zijn, waarin bedrijven gewoon belasting betalen, en waarin falend beleid wordt afgestraft in plaats van beloond wordt met een bonus. Voor hervormingen op de arbeidsmarkt bovendien, met gelijke kansen en zekerheid voor iedereen. En daarbij voor een vergroening van het belastingstelsel, zodat verantwoordelijk gedrag loont.

Dit alles is niet onmogelijk, maar het vereist sterk leiderschap. En helaas is het daar waar het de EU vrijwel volledig aan ontbreekt, Nederland voorop. Het beste symbool hiervan is Rutte. Wij hebben een premier die de crises niet eens durft te benoemen, sterker nog, er alles aan lijkt te doen deze situatie voort te laten duren. Aan de vooravond van het voorzitterschap van Nederland van de EU wist Rutte onlangs op te merken dat Europa ‘geen behoefte heeft aan grote visies’. De man die vindt dat een visie een olifant is die het zicht belemmert, zit duidelijk nog steeds diep met zijn kop in het achterwerk van zijn eigen neoliberale grote grijze vriend zijn ingewanden te bestuderen.

Daarom begrijpt hij maar niet dat de EU in al die crises zit doordat zij vast blijft houden houdt aan de ideologie die zijn eigen partij blind aanhangt: het geloof in de immer rechtvaardige en efficiënte vrije markt, waarin alle wonden als vanzelf worden geheeld. Dit geloof heeft de economische crisis heeft veroorzaakt en verergerd, en zorgt ervoor dat de sociale zekerheid wordt afgebroken en de zorgkosten worden opgejaagd tot recordhoogten, alles om het systeem in stand te houden van overheden en burgers die eindeloos rente blijven betalen aan falende banken. Het verspilt het talent van zijn bevolking, verspilt bovendien zijn eigen leefomgeving, en kweekt ideologisch gif op de gronden van de buren.

En nu steeds meer blijkt dat deze politiek zichzelf ondermijnt, krijgt zonder blikken of blozen de vluchteling de schuld. Je moet het gore lef maar hebben.

Dit artikel verscheen eerder op Joop.nl.

De vijanden van mijn vijanden…

COLUMN – In plaats van dictators te steunen zou het in de steek laten van bondgenoten met vuile handen wel eens een stuk beter kunnen werken voor de wereldvrede.

Goed, ik ben dan wel atheïst en secularist, maar toch las ik zelden zulke grote onzin als in het interview met Paul Cliteur dat gisteren in de Volkskrant verscheen. De titel? “Dit kan de eeuw van de godsdienstoorlogen worden”. Cliteur meent dat alle kwaad van godsdienstwaanzin komt, en dan we daarom samen met Assad maar snel de seculiere vrede in Syrië moeten herstellen.

Volgens Cliteur gaat ook de oorlog en Syrië niet om macht, maar om godsdienst. Als we niet uitkijken wordt volgens hem de 21e eeuw namelijk een tijdperk van godsdienstoorlogen. En daarom vindt hij dat we maar een oorlog moeten beginnen tegen godsdienst. Hij stelt dat secularisering en atheïsme de beste antwoorden zijn op de problemen van dit moment, en daarin is Assad onze bondgenoot.

Je zou bijna vergeten dat Assad nog altijd de meeste (burger)slachtoffers in Syrië op zijn naam heeft staan. Cliteur vergeet daarbij ook dat de 20e eeuw nu juist liet zien dat secularisering en atheïsme helemaal geen garantie geven op vrede, want de grootste slachters van die eeuw, Hitler, Stalin en Mao, die hadden nu niet zoveel met godsdienst. Of voor de mensen die liever de VS door het slijk gehaald zien dan Nazi’s en communisten: de oorlog in Vietnam bijvoorbeeld was nou ook niet om kersteningsredenen begonnen. 

De soms populaire stelling dat de meeste oorlog voortkomt uit godsdienst lijkt me hiermee wel weerlegd. Hoe dan ook, er zijn veel mensen die Cliteur los van dat wel volgen in de theorie dat het een goede strategie zou zijn het minder slechte te steunen om eerst het allerslechtste te kunnen bestrijden. Liever dictatuur dan anarchie, liever Assad dan IS. De vijand van mijn vijand is mijn vriend, zo ongeveer.

Maar, er even voor het gemak van uitgaande dat de rangschikking van goed naar kwaad in Syrië vrij simpel te maken zou zijn, én dat Cliteur werkelijk gelijk zou hebben dat Assad nog altijd beter is dan al zijn tegenstanders, en dus accepteren dat hij ze allemaal, zonder verder blikken of blozen, een kopje kleiner maakt: helaas is voornoemde theorie in praktijk in het verleden nu juist keer op keer een verdomd slechte gebleken, want niet zelden kweekten we met het steunen van bepaalde dubieuze groeperingen juist de vijanden van de toekomst, die niet zelden achteraf bezien steeds een tandje erger bleken.

Saddam steunen om Iran aan te pakken, Bin Laden steunen om de Sovjetunie in Afghanistan tegen te werken, het bleken geen onverdeelde succesformules. En dan nu de Saoudi’s en Assad steunen om IS aan te pakken? Vind u het gek dat ik inmiddels niet zoveel vertrouwen meer heb in die strategie?

Atheïsme en secularisering afdwingen met de knuppel? Volgens mij vergeet Cliteur een ander mechanisme. Hoe meer ellende er is, hoe beter Godsdienst het lijkt te doen als marketing-tool. Of zoals onze wijze goeroe John Lennon al zong: “God is the concept by which we measure our pain”. Enfin, vrij vertaald, Assad zorgde voor de pain, en le voilà. Andersom lijkt het bovendien ook te werken. Geef de gelovige vrede en poen, en hij hoeft niet meer zijn ogen op te slaan naar de hemel om te geloven in iets als zaligheid. Dat zie je in het westen gebeuren, de kerken lopen leeg, en stiekem de moskeeën ook.

Moeten we dus als liberalen en mensenlievende secularisten maar seculiere dictators gaan steunen? We gooien daarmee juist onze eigen glazen in. Gezien de successen van de ook door grote denkers als Zijlstra als geheel nieuw bepleitte maar in werkelijkheid eeuwenoude tactiek van de ‘vuile bondgenoten’, is het misschien gewoon wel eens een goed idee om het juist maar eens over een andere boeg te gooien. En vooral geen dictators te steunen die niet terugschrikken voor het schieten met scherp op burgers en het uitvoeren van een gifgasaanval hier en daar. Iets zegt me dat als we mettertijd terroristische aanslagen op het grondgebied van de EU willen hebben, we vooral die strategie moeten blijven volgen.

Wanneer leren we het nu eens dat we voor een veiligere wereld eerst moeten stoppen met vuile handel drijven, en al vooral geen mensen meer militair gaan steunen die hun reet afvegen met de mensenrechtenverdragen? Inclusief uiteraard terroristische gelovigen, waarvan akte. De mensenrechten als kompas voor de innigheid van onze internationale en economische betrekkingen, het zou een heel nieuwe dimensie in ons buitenlandbeleid betekenen.

Deze column verscheen eerder op Sargasso.nl

Het geloof in opvang in de regio

Het geloof in opvang door de regio wordt hier door een Volkskrantcolumnist in een kleine tweehonderd woorden zó belachelijk gemaakt dat ik eigenlijk zou verwachten dat iedereen met een beetje hersens eindelijk snapt waarom Nederland in Brussel keihard uitgelachen wordt:

“‘De regio’, dat is, zoveel werd duidelijk uit de beraadslagingen in de Tweede Kamer, een mythisch gebied met ongekende spankracht, waar mensen die hun land van oorsprong hebben verlaten in relatieve vrede en veiligheid kunnen wonen, eten, naar school gaan, misschien zelfs wel in hun eigen levensonderhoud voorzien. Waar de grenzen van ‘de regio’ precies liggen, daarover verschillen de meningen, maar helder is dat ‘de regio’ ver weg ligt. Buiten ons zicht. Van ‘de regio’ zullen wij geen last hebben.

‘De regio’ is een gebied waar de autoriteiten zich bereidwillig zullen plooien naar de wensen van Halbe Zijlstra en Malik Azmani. Het is een kwestie van voldoende geld naar ‘de regio’ sturen en dan zal ‘de regio’ in staat blijken om zonder wanklank vele duizenden, tienduizenden, honderdduizenden landverhuizers te herbergen.

Het klonk bijna leuk, het leven in ‘de regio’, vooral toen de premier beloofde dat het er ‘natuurlijk geen nieuw-Amsterdam’ zou zijn. Geestig ook, uit de mond van mensen die altijd hebben afgegeven op de effectiviteit van ontwikkelingshulp, maar nu van zins zijn met een blauwdruk en een zak geld een hele ‘regio’ in te richten.

Detail: ‘de regio’ heeft nog niets teruggezegd.”

… Maar daarvoor heb ik mij waarschijnlijk teveel in mijn medelanders vergist. Criticasters, Kom er maar in! Want van jullie raakt het land nooit vol genoeg.

Open waanlink