De Hamam
Wanneer iemand in Istanbul is, moet hij zeker een keer naar de Turkse hamam. In het centrum staat een heel groot historisch exemplaar: Çemberlitaš, bouwjaar 1584, dat eigenlijk niemand mag missen. Ja, het staat bekend als overtoeristisch daar heen te gaan, maar laat u zich daar vooral niet door tegenhouden.
De ervaring van een Turks badhuis is compleet anders dan het bij ons bekende Turkse stoombad. Het belangrijkste verschil tussen ons Turkse stoombad en het Turkse stoombad in Arabische landen is dat de bezoeker in de laatste niet geacht wordt 15 minuten in-en-uit te gaan, maar tijdens het hele bezoek de ruimte niet verlaat. Gelukkig is de stoomruimte in Arabische landen dan ook groter, wat beter te overzien, en de temperatuur is lager dan in onze zogenaamde Turkse Stoombaden. Verder zijn er binnen in de ruimte mogelijkheden om zich met koud water te verkoelen. Onder de immense koepel in Istanbul zijn aan de kanten nissen aangebracht met daarin fonteinen, sproeiers en slangen.
Nu hadden Klokwerk en zijn twee reisgenoten uiteraard ook een Turkse massage besteld en dat hebben we geweten. Om te beginnen waren we op dat moment dat we aan de beurt waren al drie kwartier onder de koepel aanwezig en uiteraard volledig doorgedampt. Dan wordt men gewenkt, en de hardhandige massage kan beginnen. Eerst wordt het lichaam week gekneed als was het deeg, daarna wordt de massa letterlijk opgetrommeld. Vervolgens wordt men veranderd in een zeepbel, om vervolgens met een spijkerharde scrubwashand volledig van zijn tweede en bijna ook van zijn eerste huid ontdaan te worden, waarna het trommelen weer begint, de ledematen zorgvuldig bijna uit en weer in de kom worden geschoven, en de handen in de nek worden gevouwen om een korte doch zeer hevige hartmassage mogelijk te maken. Geen idee hoe lang dit alles duurt maar op het moment dat het over is kruip je als een zielig hoopje mens door weg om eens rustig te gaan uitvinden hoe je herboren zou kunnen worden.
Uw dappere Klokwerk had de neiging dat herboren worden zoveel mogelijk uit te stellen. Als versuft bleef ik in de vochtige warme ruimte onder een koud kraantje zitten, wachten op… ja wat eigenlijk? Nergens op, ik was tevreden, wilde niets meer.
De hamam uitgekomen voelt men zich naakt, en schoon als een baby eigenlijk zou moeten zijn. Ik wilde water, thee en jus d’orange, vocht, vocht en nog eens vocht, en ik wist niet hoe snel ik het mijn lichaam binnen moest krijgen. Ik en mijn reisgenoten hadden eigenlijk het plan om na het bad uit gaan, maar konden de eerste twee uur niet veel meer dan vocht drinken en een turkse waterpijp leeglurken, en ondertussen kijken naar de sterren. Die waren er die nacht met miljoenen. Dat kan ik me nog wel herinneren.
Kijk, gesterkt door deze ervaringen met de Turkse hamam in Istanbul moest Klokwerk toen hij zich in Marrakech bevond natuurlijk ook een hamam bezoeken. Ik besloot dit keer de grote commerciële hamam te mijden en mij eens te wagen aan de couleur local: een buurtbadhuis. Het lag wel dichtbij het beroemde centrale plein van Marrakech, Semna el Fna, waar in de ochtend een groentemarkt staat en in de avonduren live-muziek wordt gedraaid, spelletjes worden gespeeld met hengels en colaflessen, en mensen met slangen en afgetrainde aapjes rondlopen. Natuurlijk ziet dat plein ook iedere dag weer zwart van de toeristen. Ik meende dus dat men in de hamam wel wat gewend zou zijn.
Dit bleek nogal tegen te vallen. Personeel en klanten waren in opperste staat van verbazing en vroegen mij van het begin af aan duidelijk af what-the-fuck ik daar eigenlijk kwam doen. Als de geëerde gast werd ik rondgeleid en met dezelfde vaart weer de deur uitgewerkt. In mijn portemonnee ontbraken twee biljetten naast de prijs die ik voor de entree betaald had.
Wat mij opvalt als men de aardkloot rondzwerft, is dat toeristen meestal lopen te klagen over dat iets ergens té toeristisch zou zijn. Dat wat iedereen doet is kennelijk niet bijzonder genoeg, en daarom blijft het voor velen vaak zoeken naar het pure, het ongerepte. Als dat eenmaal ontdekt is sturen toeristen elkaar daar allemaal heen… met als gevolg dat het er vanzelf toeristisch wordt. Vandaar dat mocht u ooit de tip krijgen over een echt pure en ongerepte plaats, u er zeker van zult zijn dat u dat pure en ongerepte daar niet zal vinden.
Wie wat research doet trouwens komt erachter dat de hamams in Turkije en Marokko die typisch gebruikt worden door lokale mensen (en dus het best en het goedkoopst zou moeten zijn) eigenlijk niet bestaan: de cultuur van de hamam is aan het verdwijnen sinds steeds meer huizen een inpandige badgelegenheid hebben. De echte autentieke hamam is er dus één waar met name arme sloebers komen.
Volgens mij wordt het pure en ongerepte overschat. Maar wie daar op zoek naar is kan het best gaan naar plaatsen die smerig zijn, waar men met de nek aangekeken wordt, en waar men bestolen wordt. U kunt er dan wel geen t-shirt met de tekst “I’m here about the blowjob” kopen, het is en blijft een unieke ervaring.