De bezem door alle woonsubsidies: Meer woningbouw en eerlijke woonlasten voor iedereen

Het plan van de PvdA voor de sociale woningbouw is een typisch staaltje ‘too little too late’. Dit plan kan zoveel beter. Een analyse van de problemen op de Nederlandse huizenmarkt, en wat hieraan te doen.  

Woonakkoord

De verkiezingen komen er weer aan, en afgelopen week kwam de PvdA met een plan om de kiezer te paaien als de partij die out of the blue het hele huurwoningenstelsel wil veranderen.

Ik waardeer de poging, maar enig cynisme is hier wel op zijn plaats. Door het drie jaar terug gesloten woonakkoord tussen PvdA, VVD, D66, ChristenUnie en SGP werd immers de situatie op de markt voor sociale huurwoningen ernstig verslechterd. Woningcorperaties werden gedwongen hun woningen te verkopen, te bezuinigen op het bouwen van woningen, of de huur te verhogen – en dat laatste mocht dan alleen op zo’n manier dat de toch al zo geringe doorstroming op de markt van sociale huurwoningen verder geblokkeerd werd.

Verder lezen De bezem door alle woonsubsidies: Meer woningbouw en eerlijke woonlasten voor iedereen

Politiek Kwartier | Beunhazen op de huizenmarkt

COLUMN – De Amsterdamse VVD wil de volgende raadsperiode graag de woningportefeuille hebben. Maar als één partij bewezen heeft volkomen onverantwoordelijk met de huizenmarkt om te gaan, dan is het wel de VVD.

Eén ding kan de VVD niet verweten worden: gebrek aan lef. Eric van der Burg en Eric Wiebes, het komisch duo dat in Amsterdam de lijst respectievelijk trekt en duwt, schreven deze week in Het Parool dat de woningmarkt in Amsterdam maar beter een VVD’er aan het roer kan hebben. De Amsterdamse woningmarkt zit volledig op slot, en als oplossing stellen de beide Erics voor om een kwart van alle sociale huurwoningen te verkopen.

Even recapituleren. Voor een sociale huurwoning in Amsterdam staan mensen vijf tot vijftien jaar op een wachtlijst. En net als in de rest van Nederland raken ook in Amsterdam veel mensen hun koophuis niet kwijt.

En dat willen de beide Erics op gaan lossen door nog meer woningen op de markt te gooien?

Soms vraag je je af in welke wereld VVD’ers leven. De woningmarkt zit inderdaad potdicht, daarin hebben ze gelijk. Maar dat komt niet door de sociale huur.

De reden waarom er geen huurder meer verhuist, zijn de huurverhogingen in de sociale sector. In het vorig jaar gesloten woonakkoord heeft de VVD het voor elkaar gebakken de huren nog sneller te laten stijgen dan ze al deden. De partij maakt er immers een punt van de crisis te laten betalen door werklozen, gehandicapten en huurders. Enfin, de huren van zittende huurders stijgen veel minder snel dan de huren van vrijkomende woningen. Daardoor verhuist er natuurlijk geen hond meer, en zit de sociale woningmarkt in Amsterdam het komende decennium op slot.

En de reden waarom er geen woning meer verkocht wordt, is onze beruchte huizenbubbel. Deze bubbel, waar zelfs het IMF zich het leplazarus van schrikt, is zorgvuldig opgeblazen door de hypotheekrenteaftrek, die de VVD decennialang als taboe verklaard heeft in iedere politieke discussie. En middels datzelfde rampzalige woonakkoord zijn nieuwe hypotheken weer veel duurder gemaakt. Met andere woorden: ook de koopmarkt is door de VVD vakkundig op slot gedraaid.

En nu komen de Erics van de VVD met ronkende verkiezingstaal als zou de vastgelopen huizenmarkt de schuld van “de socialisten” zijn. Welke socialisten? Die kippen zonder veren die zich door de doorgedraaide VVD-ideologie verder hebben laten kaalplukken? Met bovenstaande situatie als resultaat?

“Maar Amsterdam heeft zestig procent sociale huurwoningen!” huilen de Erics. Dit staat in geen verhouding tot de aantallen sociale huurwoningen in andere Europese steden.

Klopt, maar steden als Rome en Parijs bestaan dan ook uit een white ghetto in het centrum voor de rich and famous, terwijl daarbuiten pauperwijken liggen waar Amsterdam-West een oase van veiligheid en gezelligheid bij is. Willen we dat ook in onze hoofdstad?

De Erics doen alsof Amsterdam talent weert door de grote sociale woningvoorraad. Maar juist de creatieve ondernemers die Amsterdam zo graag trekt zijn in deze doorgedraaide woningmarkt gebaat bij een sociale huurwoning. Want een koopwoning is op deze door wanbeleid verziekte markt met een middeninkomen echt niet meer betaalbaar.

Geef de woningportefeuille aan een ‘liberaal’, roepen de beide Erics van de VVD parmantig. Laten we dat alsjeblieft niet doen. Als er één partij bewezen heeft onverantwoordelijk met de huizenmarkt om te gaan, dan is het de VVD wel.

Politiek Kwartier – Asociale huur

COLUMN – De problemen met de huurwoningenmarkt zijn volgens Klokwerk niet zo moeilijk op te lossen als het lijkt. Helaas ontbreekt de politieke wil.

Voor veel mensen met een middeninkomen is een koophuis in deze tijden niet meer te betalen. Daarom stelden de PvdA en de ChristenUnie deze week voor om sociale huurwoningen tijdelijk ook voor middeninkomens beschikbaar te stellen.

Dat zou een mooie maatregel geweest zijn als er tienduizenden sociale huurwoningen leeg stonden. Helaas lopen de wachtlijsten voor een sociale huurwoning lokaal nu al op tot een jaar of vijftien. De maatregel zal dus aan de onderkant alleen maar meer gedrang opleveren.

Het antwoord van minister Blok op het voorstel lijkt dan ook logisch. In plaats van de grens op te rekken, zegt hij, is het beter om huizen voor middeninkomens te bouwen.

Maar in praktijk is dát een nog veel onrealistischer idee. Huizen voor middeninkomens bestaan namelijk helemaal niet. Als huizen niet meer onder het puntensysteem vallen en de huur dus niet meer beschermd is, vliegt deze door de overspannen huizenmarkt pijlsnel omhoog. Tussen sociale huurwoningen met een beschermde huur en vrije sectorwoningen ontstaat zo vanzelf een enorm gapend gat. En dat blijft, welk type woningen er ook bijgebouwd worden.

Maar daar heeft Blok al jaren geleden een andere oplossing voor bedacht. Zijn partij wil feitelijk alle huren laten stijgen naar de marktwaarde.

Dat had kunnen werken, ware het niet dat de Nederlandse huizenmarkt geen goed functionerende markt is, omdat deze door onder andere de hypotheekrenteaftrek volledig is verziekt.Geen enkele woning heeft nog een realistische prijs in Nederland. Nederlanders steken zich dan ook massaal in de schulden om aan een huis te kopen. Iets dat bij internationale financiële instellingen inmiddels alle alarmbellen af doet gaan.

In zo een situatie is het laten stijgen van de huren naar zogenaamd marktconform ronduit onverantwoordelijk en misdadig. Daarbij wordt de doorstroming tussen sociale huurwoningen zo volledig gestopt, omdat de huur voor zittende huurders minder snel stijgt dan voor nieuwe huurwoningen.

Beter is daarom het plannetje van het Amsterdamse SP-raadslid Laurens Ivens, die vindt dat het puntensysteem juist uitgebreid moet worden. Volgens hem moeten ook meer luxe woningen een beschermde huur krijgen, zodat er eindelijk huurhuizen in het middensegment ontstaan.

Leuk bedacht, maar helaas verschuift het huurgat dan naar hogere regionen. Nog beter zou het zijn het puntensysteem gelijk op alle huurwoningen toe te passen, zodat alle huren in heel Nederland weer realistisch worden.

En helemaal ideaal zou het zijn als alle huren in één klap in overeenstemming werden gebracht met die puntenwaarde. De doorstroming op de huizenmarkt zou dan meteen zijn hersteld, en mensen zouden weer een woning krijgen voor een redelijke prijs, zonder zich in de schulden te steken. Bewoners die hiermee hun huur plotseling zien stijgen kunnen worden geholpen door middel van een uitbreiding van de huursubsidie, terwijl er voor verhuurders die plotseling het rendement op hun bezittingen zien dalen een verhuurderssubsidie zou moeten komen. Met deze twee subsidies zou de overheid twee krachtige instrumenten in handen hebben om de huurmarkt vervolgens een stuk eerlijker in te richten, zonder de huurmarkt te verstoren.

Helaas volhardt men in Den Haag liever in een naïef vertrouwen in een ‘vrije markt’, die er in praktijk helemaal niet is. Het blijft dus nog even kommer en kwel op de huurwoningenmarkt.