COLUMN – In plaats van dictators te steunen zou het in de steek laten van bondgenoten met vuile handen wel eens een stuk beter kunnen werken voor de wereldvrede.
Goed, ik ben dan wel atheïst en secularist, maar toch las ik zelden zulke grote onzin als in het interview met Paul Cliteur dat gisteren in de Volkskrant verscheen. De titel? “Dit kan de eeuw van de godsdienstoorlogen worden”. Cliteur meent dat alle kwaad van godsdienstwaanzin komt, en dan we daarom samen met Assad maar snel de seculiere vrede in Syrië moeten herstellen.
Volgens Cliteur gaat ook de oorlog en Syrië niet om macht, maar om godsdienst. Als we niet uitkijken wordt volgens hem de 21e eeuw namelijk een tijdperk van godsdienstoorlogen. En daarom vindt hij dat we maar een oorlog moeten beginnen tegen godsdienst. Hij stelt dat secularisering en atheïsme de beste antwoorden zijn op de problemen van dit moment, en daarin is Assad onze bondgenoot.
Je zou bijna vergeten dat Assad nog altijd de meeste (burger)slachtoffers in Syrië op zijn naam heeft staan. Cliteur vergeet daarbij ook dat de 20e eeuw nu juist liet zien dat secularisering en atheïsme helemaal geen garantie geven op vrede, want de grootste slachters van die eeuw, Hitler, Stalin en Mao, die hadden nu niet zoveel met godsdienst. Of voor de mensen die liever de VS door het slijk gehaald zien dan Nazi’s en communisten: de oorlog in Vietnam bijvoorbeeld was nou ook niet om kersteningsredenen begonnen.
De soms populaire stelling dat de meeste oorlog voortkomt uit godsdienst lijkt me hiermee wel weerlegd. Hoe dan ook, er zijn veel mensen die Cliteur los van dat wel volgen in de theorie dat het een goede strategie zou zijn het minder slechte te steunen om eerst het allerslechtste te kunnen bestrijden. Liever dictatuur dan anarchie, liever Assad dan IS. De vijand van mijn vijand is mijn vriend, zo ongeveer.
Maar, er even voor het gemak van uitgaande dat de rangschikking van goed naar kwaad in Syrië vrij simpel te maken zou zijn, én dat Cliteur werkelijk gelijk zou hebben dat Assad nog altijd beter is dan al zijn tegenstanders, en dus accepteren dat hij ze allemaal, zonder verder blikken of blozen, een kopje kleiner maakt: helaas is voornoemde theorie in praktijk in het verleden nu juist keer op keer een verdomd slechte gebleken, want niet zelden kweekten we met het steunen van bepaalde dubieuze groeperingen juist de vijanden van de toekomst, die niet zelden achteraf bezien steeds een tandje erger bleken.
Saddam steunen om Iran aan te pakken, Bin Laden steunen om de Sovjetunie in Afghanistan tegen te werken, het bleken geen onverdeelde succesformules. En dan nu de Saoudi’s en Assad steunen om IS aan te pakken? Vind u het gek dat ik inmiddels niet zoveel vertrouwen meer heb in die strategie?
Atheïsme en secularisering afdwingen met de knuppel? Volgens mij vergeet Cliteur een ander mechanisme. Hoe meer ellende er is, hoe beter Godsdienst het lijkt te doen als marketing-tool. Of zoals onze wijze goeroe John Lennon al zong: “God is the concept by which we measure our pain”. Enfin, vrij vertaald, Assad zorgde voor de pain, en le voilà. Andersom lijkt het bovendien ook te werken. Geef de gelovige vrede en poen, en hij hoeft niet meer zijn ogen op te slaan naar de hemel om te geloven in iets als zaligheid. Dat zie je in het westen gebeuren, de kerken lopen leeg, en stiekem de moskeeën ook.
Moeten we dus als liberalen en mensenlievende secularisten maar seculiere dictators gaan steunen? We gooien daarmee juist onze eigen glazen in. Gezien de successen van de ook door grote denkers als Zijlstra als geheel nieuw bepleitte maar in werkelijkheid eeuwenoude tactiek van de ‘vuile bondgenoten’, is het misschien gewoon wel eens een goed idee om het juist maar eens over een andere boeg te gooien. En vooral geen dictators te steunen die niet terugschrikken voor het schieten met scherp op burgers en het uitvoeren van een gifgasaanval hier en daar. Iets zegt me dat als we mettertijd terroristische aanslagen op het grondgebied van de EU willen hebben, we vooral die strategie moeten blijven volgen.
Wanneer leren we het nu eens dat we voor een veiligere wereld eerst moeten stoppen met vuile handel drijven, en al vooral geen mensen meer militair gaan steunen die hun reet afvegen met de mensenrechtenverdragen? Inclusief uiteraard terroristische gelovigen, waarvan akte. De mensenrechten als kompas voor de innigheid van onze internationale en economische betrekkingen, het zou een heel nieuwe dimensie in ons buitenlandbeleid betekenen.
Deze column verscheen eerder op Sargasso.nl