ANALYSE – Het delen van stemmingsuitslagen van moties kan misleidend zijn als belangrijke informatie over die stemming wordt achtergehouden. De politiek dient zich tegen dit soort misleiding te wapenen.
Tag: PvdA
Het motorblok uit elkaar
Het is geen dogma dat het zogenaamde ‘motorblok’, VVD, CDA en D66, gaat regeren met een bereidwillige vierde partner. Er zijn echter twee alternatieven die zeker na het mislukken van de vorige poging minstens zo geloofwaardig zijn.
Motorblok op zoek
Het zogenaamde ‘motorblok’ is op zoek naar een partner. De combinatie van VVD, D66, CDA en een vierde partner, de wens van vooral Rutte, lijkt in de media zo vanzelfsprekend, dat andere combinaties eigenlijk niet serieus genoemd worden.
De combinatie van dit drietal met GroenLinks is nu reeds onderzocht. Dat bleek één brug te ver. Natuurlijk is D66 de partij die dit het meest betreurt. In een kabinet met VVD en CDA is het voor D66 namelijk uitkijken. Het vorige kabinet met die twee partijen was voor D66 geen succesnummer: alle D66 punten werden als het puntje bij paaltje kwam genegeerd, en D66 kreeg de schuld van guur rechts beleid waar de achterban zich onvoldoende in herkende. Na Balkenende II hield D66 3 zetels over.
Een herhaling daarvan is te vermijden door een linksere partner het kabinet in te trekken, die D66 enerzijds kan helpen met het afdwingen van nog enigszins progressief beleid, en verder als bliksemafleider kan functioneren. Niet voor niets doet Pechtold nadat Klaver zijn hielen lichtte nu een beroep op Roemer.
Stemmen voor verandering
Stemmen voor echte verandering in Den Haag: hoe dan?
Woede naar het establishment
Er heerst woede onder veel kiezers. Er is steeds minder baanzekerheid, verhuizen is voor veel mensen onbetaalbaar en de woningmarkt zit op slot. Op de handen aan het bed in de zorg wordt flink bezuinigd, terwijl bestuurders in de zorg steeds meer verdienen.
Er is ook angst voor de veranderingen op het wereldtoneel. Angst voor de harde woorden uit Washington, Moskou en Ankara. Angst voor de oorlogen om Europa heen, die alleen maar lijken te zijn begonnen voor geld en macht, en voor de vele vluchtelingen die deze opleveren.
Er is terechte woede naar de Europese Unie, die maar niet weet te reageren op de bedreigingen van vandaag de dag. De Europese Unie, die als een autist het vernietigende bezuingingsbeleid blijft opleggen aan de lidstaten, ook al wordt de economische misère daar alleen maar groter van.
Mensen voelen zich verraden door politici in Den Haag en Brussel, die hun oren liever laten hangen naar financiële instellingen dan naar werknemers, en mensen in een afhankelijke positie. Verraden door politici die meer aan de inhoud van hun eigen zakken en die van hun vriendjes in het bedrijfsleven denken dan aan het belang van burgers.
Het is tijd voor verandering, toch? Zeker. Maar hoe? En met wie? We gaan de partijen af.
Een kabinet met de PVV?
Wilders profiteert van de bovengeschetste woede. Veel mensen zien in de PVV de partij die radicaal breekt met de zittende politiek.
Er zijn dan ook maar weinig partijen die met Wilders willen regeren. Als Wilders wil regeren, dan kan dat waarschijnlijk alleen maar in een kabinet met de VVD, en eventueel de SGP en de Ouderenpartij. Ik denk zelf echter dat Geert Wilders geen regering gaat willen vormen. Wat Wilders in ieder geval wil is zo groot mogelijk worden, want groot zijn betekent geld en invloed. Maar laten we eens kijken wat er zal gebeuren als de PVV bovengenoemd kabinet zou vormen:
Er vanuit zo’n kabinet strenge taal komen naar asielzoekers, naar allochtonen, en naar Brussel. Tot wezenlijk ander beleid zal het echter niet komen. Want de strengheid die Wilders en ook Rutte voorstaan, is in realiteit ofwel al lang staand beleid, ofwel in praktijk niet mogelijk zonder internationale verdragen af te zeggen. En zover zullen de partners van de PVV het niet laten komen.
Dit rechtse kabinet zal op economisch vlak en op het dossier Europa verder de VVD-lijn gaan volgen: bezuinigen, en zoveel mogelijk dwarsliggen in Brussel, zodat er uiteindelijk zo min mogelijk verandert. Dit is met name goed voor de bestuurlijke en financiële elite die deze wereld bestuurt, de natuurlijke belangengroep achter de VVD. Het rechtse geluid is daarmee een bliksemafleider voor het huidige beleid, om de collectieve sector uit te kleden ten gunste van de internationale handel.
In het geval van een rechts kabinet gaat er naar ik vrees dus niet veel veranderen in dit land. Wat Trump in de VS doet is het voorland van wat in Nederland zal gebeuren onder Wilders: de sociale zekerheid wordt versneld afgebroken ten gunste van het wild om zich heen graaiende grootkapitaal, terwijl de aandacht afgeleid wordt door relletjes met de media en over de ruggen van vluchtelingen.
Verder met de VVD
Maar wat wil de VVD? Rutte wil doorregeren, en heeft daarvoor zoveel mogelijk partijen nodig die net links of net rechts van hem zitten. Dat rechtse kabinet zoals boven geschetst zal Rutte waarschijnlijk minder goed bevallen, omdat hij niet zoveel zin zal hebben in het oplossen van alle relletjes die dat met zich mee zal brengen. Liever gaat Rutte verder op de manier waarop hij nu bezig is.
In dat geval dumpt hij de PVV na de verkiezingen, en probeert hij met partners die zo dicht mogelijk bij hem liggen een meerderheid te vormen. Denk dan in ieder geval aan het CDA en D66. Die combineert hij desnoods met de grootste winnaar op links, welke hij zo van de andere linkse partijen zal willen isoleren. Rutte III zal op die manier niet veel verschillen van Rutte II.
Het verraad van de PvdA
Interessant is de rol van de PvdA. Vorige keer won Samsom de linkse kiezer te elfder ure voor zich, toen hij één maand voor de verkiezingen alle winst voor de neus van Roemer weg wist weg te kapen.
De PvdA bleek voor de linkse kiezer echter een slechte kaart om op te wedden. Samsom zelf was na de verkiezingen van de aardkloot verdwenen, en zijn PvdA heette niet meer dan een minimale correctie op het neoliberalisme van Rutte. In praktijk was het zelfs nog erger: de PvdA vormde geen correctie maar een katalysator van het afbraakbeleid van de VVD. Bewindslieden als Dijsselbloem, Asscher en Klijnsma betekenden voor de linkse kiezer een nog grotere ramp dan de VVD zelf. Dijsselbloem draaide de Grieken de nek om. Asscher en Klijnsma veranderden de sociale zekerheid verder in een vernietigende bureaucratische moloch van dwang en strafboetes, en verhoogden de drempel tot de uitkeringen.
Verwonderlijk? Nee. Dit had de kiezer kunnen verwachten. Dit is namelijk sinds de jaren 90 altijd al de lijn geweest van de PvdA: steeds verder bezuinigingen op zorg en sociale zekerheid, en slechts een correctie te willen zijn op een steeds voortdenderende neoliberale agenda van steeds verdere privatisering. Tijdens iedere regering met de PvdA is de bijstand strenger geworden, is het ontslagrecht verder uitgehold, is er meer geprivatiseerd, en meer bezuinigd op de zorg. Als de kiezer gedesillusioneerd is, en praat over ‘het verraad van links’, dan is dat de schuld van de PvdA.
Links wordt buiten de macht gehouden
Niet alleen op inhoudelijk vlak, ook op strategisch vlak is de PvdA buitengewoon schadelijk geweest voor linkse partijen. De PvdA heeft namelijk bewust altijd de andere linkse partijen van de macht weggehouden. Wouter Bos heeft in 2006 geen serieuze moeite gedaan een regering te vormen met de SP en andere partners: hij ging in een kabinet met het CDA en de ChristenUnie. Samsom heeft in 2012 een alternatief voor regeren met Rutte zelfs niet eens onderzocht, terwijl dat getalsmatig zeker mogelijk was, en een dergelijke coalitie wél had kunnen steunen op een meerderheid in de eerste kamer: het bleek het onderzoeken niet waard.
Het resultaat is dat GroenLinks en de SP de enige gevestigde partijen zijn die nooit hebben geregeerd. Alle andere gevestigde partijen hebben ooit op het pluche gezeten. Zelfs Wilders mocht een keer meedoen. Maar GroenLinks en de SP zijn altijd buiten de macht gehouden.
Een andere koers met de SP
Maar dat kan dit keer zomaar anders worden. De kans daarop is het grootst als de PvdA een nog hardere klap gaat krijgen dan nu wordt verwacht. Wanneer de PvdA zodoende geen rol van betekenis meer speelt, geeft dit kansen aan anderen. Dit kon wel eens de beslissende beweging worden tijdens deze verkiezingen: dat de twee grote outsiders in de politiek, de SP en GroenLinks, eindelijk de kans krijgen mee te regeren.
Wat willen de SP en GroenLinks? We kijken eerst naar Roemer. Zijn kansen op regeringsdeelname lijken nog klein. Maar hij heeft de troefkaart in handen dat hij zegt nooit zullen regeren met Rutte. Dit is voor hem een gerieflijke uitsluiting. Hij weet immers dat Rutte de SP zelf als laatste als partner zal uitkiezen om mee te regeren. Maar juist dat maakt dat een stem op Roemer de ultieme anti-Rutte stem, en dat kan voor veel kiezers uiteindelijk een aantrekkelijke optie blijken te zijn.
Klavers keuze
Maar om de SP te laten regeren in een kabinet zonder Rutte, is er voldoende ‘massa’ nodig om een centrum-linkse meerderheid te kunnen vormen. Het ziet er op dit moment naar uit dat een kabinet-met-Roemer alleen zou kunnen lukken met partners als GroenLinks, de PvdA (nog steeds), D66 en het CDA.
De vraag is of deze partijen na de verkiezingen liever zullen gaan regeren met Roemer (waarschijnlijk op de zijbank), of met Rutte (waarschijnlijk als premier). Jesse Klaver is de enige van de lijsttrekkers van die partijen die een coalitievoorkeur uitgesproken heeft. Hij wil na de verkiezingen met D66, de SP, en eventueel de restanten van de PvdA, een links blok vormen om daarmee te gaan onderhandelen met CDA en CU.
Dat gaat een harde kluif worden, want CDA en D66 zullen waarschijnlijk eerder kiezen voor Rutte dan voor de SP. Maar met voldoende stemmen zullen GroenLinks en de SP als blok het CDA en D66 kunnen dwingen een andere keuze te maken.
De sprong naar die positie is niet al te groot. Wanneer GroenLinks en de SP vanaf de huidige dertig zetels in de peilingen nog met tien zetels weten te groeien, vormen zij samen een blok waar voor een-meerderheid-zonder-Wilders niet omheen te werken is. Deze groei kan dan ten koste gaan van PvdA, en waar GroenLinks nog kan profiteren van de Partij voor de Dieren en Denk, profiteert de SP ten koste van 50+ en Wilders.
Een centrum-links kabinet
Wat voor beleid zal zo’n centrum links kabinet gaan voeren? Wat er uit zo’n mix van partijen gaat komen is altijd moeilijk te zeggen, maar laten we kijken naar waar de ambities van die partijen liggen.
GroenLinks en de SP zullen eisen dat het eigen risico in de zorg naar nul gaat, en de zorgpremie wordt gefiscaliseerd. Er komt geen nationaal zorgfonds, maar de marktwerking in de zorg wordt teruggedraaid en de macht van verzekeraars en bestuurders in de zorg wordt zwaar ingeperkt. Er komt een veel meer ontspannen beleid voor de bijstand, waarbij bezuinigd wordt op controleambtenaren, in plaats van op uitkeringsgerechtigden.
Daarbij zullen Klaver en Pechtold elkaar vinden als het gaat om belastinghervorming. Er komen hogere belastingen voor internationale ondernemingen, op vervuiling en voor grotere vermogens, en minder belasting op arbeid. Kolencentrales gaan sluiten, en de gaswinning gaat omlaag. Autorijden wordt duurder per kilometer, maar goedkoper in het bezit. Openbaar vervoer wordt gestimuleerd, en daardoor komen er minder files.
D66 zal daarbij haar winst willen pakken op de dossiers buitenland en Europa, maar daarin haar gemene deler moeten vinden met de SP. Het resultaat? In de EU zal eindelijk een heel ander geluid uit Nederland te horen zijn. In plaats van neoliberale hardliners die Nederland altijd naar Brussel stuurde, zal er een stem komen voor verregaande democratisering van de Europese Unie, en voor schuldensanering. Buitenlandse relaties worden met het oog op de mensenrechten opnieuw onder de loep genomen, en Nederland zal pleitbezorger worden voor het versneld van de olie en het gas afgaan van de EU, om meer onafhankelijk te worden van Rusland en het Midden Oosten.
Het CDA zal haar winst pakken in de vorm van douceurtjes voor gezinnen en de landbouw, en hervormingen van het softdrugsbeleid en het bijzonder onderwijs blokkeren. Feitelijk is zij de conservatieve rem op dit kabinet. Met de SP zal het CDA zich echter hard maken voor een beter armoedebeleid, met name voor ouderen. En alle partijen zullen de nadruk willen leggen op een inclusieve samenleving, als antwoord op het kabaal van Wilders. Dit kabinet zal dus waarschijnlijk ook duidelijk optreden tegen discriminatie.
Misschien ben ik wat rooskleurig nu, maar u begrijpt, na het hardvochtige beleid van steeds maar verder privatiseren en bezuinigen van het afgelopen kabinet, en eigenlijk alle kabinetten daarvoor sinds Paars, snak ik naar dit centrum-linkse en vooral progressieve kabinet. Het is tijd voor een nieuwe koers.
Strategisch stemmen voor verandering
De strategische kiezer die wil stemmen voor verandering, stemt dus niet op de PVV. Bent u economisch rechts, maar vindt u dat échte ondernemers en hardwerkende burgers beloond mogen worden in plaats van het luie grootkapitaal? Dan stemt u D66. De kans dat u daarmee een VVD regering steunt is dan weliswaar erg groot, maar dat wordt dan in ieder geval een regering zonder de PVV, en waarschijnlijk een stuk eerlijker dan de huidige regering. Want hoe economisch rechts D66 ook mag zijn, als het gaat om mensenrechten, justitie en eerlijke handel valt er op deze partij weinig aan te merken.
Voor de linkse kiezer is er meer keuze. Een stem op één van de vele kleintjes op links, op de Partij voor de Dieren, Artikel 1 of Denk, gaat echter helaas niets veranderen aan hoe dit land geregeerd wordt. En een stem op de PvdA was en is naar ik vrees een stem op het neoliberale beleid van de VVD. Deze verkiezingen zet ik daarom graag in op SP of GroenLinks. Want het is tijd voor een nieuwe koers.
Dit artikel verscheen eerder op Sargasso.nl en op Joop.nl.
Etnisch profileren: een groot probleem
Etnisch profileren door politieagenten is nog veel structureler dan gedacht. Dat blijkt uit een onderzoek van Brandpunt naar interne politierapporten. De korpsen hebben grote moeite het probleem aan te pakken: de agenten zelf willen niet. Toch is het ondanks de weerstand heel belangrijk dat dit voortvarend wordt aangepakt.
De bezem door alle woonsubsidies: Meer woningbouw en eerlijke woonlasten voor iedereen
Het plan van de PvdA voor de sociale woningbouw is een typisch staaltje ‘too little too late’. Dit plan kan zoveel beter. Een analyse van de problemen op de Nederlandse huizenmarkt, en wat hieraan te doen.
Woonakkoord
De verkiezingen komen er weer aan, en afgelopen week kwam de PvdA met een plan om de kiezer te paaien als de partij die out of the blue het hele huurwoningenstelsel wil veranderen.
Ik waardeer de poging, maar enig cynisme is hier wel op zijn plaats. Door het drie jaar terug gesloten woonakkoord tussen PvdA, VVD, D66, ChristenUnie en SGP werd immers de situatie op de markt voor sociale huurwoningen ernstig verslechterd. Woningcorperaties werden gedwongen hun woningen te verkopen, te bezuinigen op het bouwen van woningen, of de huur te verhogen – en dat laatste mocht dan alleen op zo’n manier dat de toch al zo geringe doorstroming op de markt van sociale huurwoningen verder geblokkeerd werd.
Verder lezen De bezem door alle woonsubsidies: Meer woningbouw en eerlijke woonlasten voor iedereen
De opkomst van extreem-rechts
Wie niet in paniek met dit koor mee roept dat ‘ons land overspoeld’ wordt, is een landverrader.
Kogels van rechts
Vlak na de lafhartige moord op Jo Cox in Groot Brittannië stond op Joop.nl een nogal obligaat artikel van Rob van Kan, met de stelling dat de kogel niet van rechts kwam, maar van een extremist, een individu. Het artikel verbaasde me: Van Kan heb ik wel eens wat rabiater en scherper uit de hoek zien komen, en dat had nu ook wel gekund. Natuurlijk is niet iedereen op rechts verantwoordelijk te houden voor de moordaanslag. Maar toch is hier meer aan de hand.
Het wordt mijns inziens hoog tijd om het beestje eens bij de naam te noemen: Nederland en Europa hebben te maken met een opkomst van extreem-rechtse terreur. Gevestigde politici en media spelen hierin een kwalijke rol, doordat ze de extreemrechtse politiek feitelijk al lang heeft overgenomen, in woord en in daad.
Incidenten
Wie de terreurdaden van extreem rechts de afgelopen tijden op een rijtje zet ziet een lange reeks, ook in ons land. Rellen tijdens demonstraties tegen vluchtelingen; rellen tijdens gemeenteraadsvergaderingen, opgehangen varkenskoppen; bezettingen van een moskee; brandstichtingen in een moskee; aanslagen op asielzoekers en gezinnen die net een verblijfsvergunning kregen; het bedreigen van mensen die zich uitspreken tegen Zwarte Piet – de lijst is lang.
Al deze zaken worden door de media telkens gebagatelliseerd. Er wordt gesproken over incidenten, en over bezorgde burgers. Ofschoon het allemaal vormen van terreur zijn, wordt het nooit zo genoemd. Soortgelijke rellen in het buitenland krijgen maar nauwelijks aandacht. Een aanslag op een moskee of asielzoekers in Duitsland: het wordt nauwelijks vermeld.
En niet alleen de media, ook de politiek reageert uiterst lauw, zelfs toegeeflijk op deze terreurdaden. ‘Geldermalsen’ leert ons dat terreur beloond wordt: het AZC komt er niet.
Dit zijn echter geen incidenten. Het zijn manifestaties van een sterk groeiende dreiging vanuit extreemrechts, die na een meer dan een decennium lang durende haatcampagne tegen immigranten, de EU en alles wat maar ‘links’ genoemd kan worden, de macht overneemt. De aanslag op Jo Cox in London van afgelopen week ligt regelrecht in het verlengde hiervan.
Jo Cox kwam niet alleen op tegen een Brexit, maar vooral voor een betere opvang voor Syrische vluchtelingen. De moord op haar is waarschijnlijk gepleegd door een verwarde geest, maar zijn geest werd niet voor niets verward: over zijn inspiratie is hij meer dan duidelijk. Hij werd op hol gebracht door de haatcampagne van extreemrechts, die door gevestigde politici werd overgenomen. Cox een landverrader, hij een patriot.
Media
Terug naar Nederland. Het platform dat extreemrechts gegeven wordt is enorm. Bladen blijven steun bieden aan rechtse radicalen als Holman en Umar, die geen ander doel hebben dan vluchtelingen en mensen met een islamitische achtergrond zwart te maken, hierdoor geflankeerd door hetzerige blogjes als GeenStijl en TPO. Alle problemen die er zijn: de schuld van de vluchtelingen, de moslims, de EU, en de linkse elite. Keer op keer wordt de mantra herhaald alsof de EU wordt overspoeld door ‘haatbaarden’, vaak nog gepaard met die absurde jammerklacht dat je ‘dit niet mag zeggen in dit land’. Alsof we niet al meer dan een decennium lang bijna niets anders horen.
De grote media zijn vrijwel kritiekloos. Iedere scheet van Wilders, die jaar in jaar uit radicaler werd (kopvoddentaks, door de knieën schieten), echoot dagenlang na. Een interview met Wilders door de NOS bevat echter niet één kritische vraag. Sterker nog, de omroep doet zelf ook graag nog een duit in het zakje, door keer op keer de terreurdreiging die uit zou gaan vanuit vluchtelingen, die nooit bewezen is, in haar items uit te vergroten.
In de internationale hetze rond ‘Keulen’ had iedereen de vluchtelingen meteen al als schuldige aangewezen. Uiteindelijk bleef van die claim weinig over, maar dat maakte niet uit: op naar de volgende hetze. Wie niet in paniek met dit koor mee roept dat ‘ons land overspoeld’ wordt, is een landverrader.
Politiek
De voormalige grote politieke partijen doen ondertussen gretig aan dit staaltje paniek zaaien mee. De VVD is het ergst. Zijlstra begint al te loeien wanneer de Hema-paaseitjes in een creatieve bui verstopeitjes noemt; de schuld van de moslims. Hij beweert dat ‘onze cultuur’ door immigratie bedreigd wordt, door vluchtelingen die hier komen voor een borstvergroting, of erger. De idioterie van deze interviews valt nauwelijks meer op, en het officiële kabinetsbeleid is geleest op zijn suggestie dat het de vluchteling maar vooral zo onaangenaam mogelijk gemaakt moet worden. Hij zou zich eens welkom en veilig voelen, de uitvreter.
Buma heeft ondertussen de grootste moeite om nog tegen die onzin op te concurreren, maar vindt een overtreffende trap door het internationale vluchtelingenverdrag, dat nota bene is aangenomen vlak na de Tweede Wereldoorlog, een periode waarin het in Europa economisch gezien een stuk dramatischer was, en nu door honderdvijftig landen is ondertekend, eenzijdig te verscheuren, omdat we de vluchtelingen nu plotseling niet meer aan zouden kunnen.
En dan de PvdA. Weet u het nog? Mensen stemden massaal op die partij om een tegenwicht te bieden aan de VVD. Achteraf bijzonder pijnlijk, want zorg, onderwijs en sociale zekerheid – de drie pijlers van sociaal beleid – zijn door haar wanbeleid hard achteruit gehold. Hoe daarmee om te gaan?
Het lijkt erop dat politici van de PvdA een zondebok zochten, en die zondebok is de vluchteling. Dijsselbloem beweert, nog met het bloed van de Grieken aan zijn handen,met droge ogen dat het de komst van de vluchtelingen is die ons sociale stelsel onder druk zet. Timmermans liegt ons daags daarop voor dat de meeste vluchtelingen die binnenkomen economische vluchtelingen zijn. Samsom beweert dat Marokkaanse jongeren een etnisch monopolie op straatcriminaliteit hebben. Spekman wil criminaliteit aanpakken door mensen cultureel te vernederen. Met zulk links is geen rechts meer nodig.
Europa
De politieke mainstream mag in Nederland de extreemrechtse toon dan compleet overgenomen hebben, in de EU hangt de vlag er minstens even treurig bij. In 2105 werd de EU opgeschrikt doordat de hekken aan de buitengrenzen het letterlijk onder de toenemende druk begaven. Een welkome afleiding wellicht, want door blind bezuinigingsbeleid weet de EU als enige economische macht ter de wereld nog steeds maar niet uit de crisis van 2008 te komen.
Het werd kortom tijd voor een externe vijand. Merkel deed nog een heldhaftige poging om mensen moed in te spreken, door te beweren dat wij de nieuwe vluchtelingencrisis tenminste nog aan zouden kunnen. Dat had gekund, als alle landen de handen ineengeslagen hadden, en gezamenlijk een goed verdeel- en opvangsysteem hadden opgericht. Maar naar goed Europees gebruik kreeg Merkel door de politici van de 28 lidstaten, inclusief Duitsland zelf, vervolgens 28 messen in haar rug gepland.
Landelijke politici zijn het immers gewend om steun te winnen in eigen land door zich af te zetten tegen Europa. Het gevolg is dat de EU compleet stuurloos moet toezien hoe vluchtelingen door het continent gejaagd worden. Een nieuwe integratieramp in de maak, op rechtse leest geschoeid.
De EU heeft zich vervolgens in een wanhopige poging om de lekke grenzen weer te dichten uitgeleverd aan Erdogan, in een deal waarvoor mensenrechtenorganisaties als Amnesty International geen goed woord overhebben. De organisatie Artsen Zonder Grenzen gaat zelfs zover dat ze tegenwoordig iedere subsidie van de EU en haar lidstaten weigert. “We kunnen geen geld aannemen van de EU of lidstaten, terwijl we tegelijkertijd de slachtoffers van hun beleid moeten behandelen. Zo simpel is het.” De EU is na economisch te zijn ingestort nu ook moreel gezien volkomen failliet.
Met het ondemocratische gehalte van de EU kan je het oneens zijn, zoals ik. Je kan, met mij, daarbij terecht een hekel hebben aan het beleid waarin steeds maar weer bezuinigd wordt op de collectieve sector en sociale zekerheid, waardoor we steeds langer in de crisis worden gehouden. Maar dat is gewoon rechts beleid. De grens tussen rechts en extreemrechts zijn de mensenrechten. En die grens is nu aan het vervagen. Daarmee plegen we verraad aan dat waarmee we ons als EU ooit van de rest van de wereld onderscheidden. De EU vervalt met dit verraad tot barbarij.
Hoop
In Europa heeft het extreemrechts kortom al lang de macht gegrepen. Er zit nog geen Wilders op de troon, maar dat blijkt niet nodig voor extreemrechts beleid. In Griekenland kamperen mensen in de modder en de kou, verstoken van al hun rechten, dagelijks spoelen er nog lijken aan op de kusten, en het lijkt alsof niemand zich daar nog druk om maakt. Binnenlands is het bashen van minderheden een nationale hobby geworden. Als je niet beter wist, zou je werkelijk geloven dat straatcriminaliteit, homohaat en vrouwenonderdrukking en terreur exclusief allochtone aangelegenheden zijn.
Maar er is hoop. Ik ben ervan overtuigd dat deze gure rechtse wind niet alleen contraproductief is als oplossing voor de problemen, en dat de wal het schip wel moet keren, maar ook dat deze niet door de meerderheid van de bevolking ondersteund wordt. Teken aan de wand: ondanks de niet afnemende haatcampagne blijkt er zelfs onder de Nederlanders nog veel draagvlak voor een menswaardige opvang van de vluchtelingen. Onlangs presenteerde de Volkskrant een artikel over een onderzoek van Motivaction, waaruit blijkt dat een ruime meerderheid van de Nederlanders wel degelijk wil dat er verantwoordelijkheid genomen wordt.
Eh… werkelijk? De onderzoekers schrijven er zelf dan ook bij: “Het gaat in tegen je intuïtie. Op ons netvlies staan toch vooral incidenten rondom de asielopvang, omdat de media daar relatief veel aandacht aan besteden.” Altijd weer die beeldvorming.
Het zou niet zo hebben moeten verbazen. Dit draagvlak is al twee keer eerder uit onderzoek gebleken. Maar men wil maar niet geloven dat de meerderheid in Nederland niet bestaat uit de rechts-radicalen die de fora domineren. Niet zo vreemd. De haatcampagne die door de gevestigde politici en media gevoerd wordt, is gewoon te sterk.
Demoniseren
Na de moord op Fortuyn had men de mond vol van het woord ‘demoniseren’. Dat mocht nooit gebeuren. Het leidt tot gevaarlijke situaties voor mensen. Daar ben ik het mee eens. Maar niet alleen politici die proberen problemen met immigranten bespreekbaar te maken dienen gevrijwaard te blijven van demoniseren. Ook het demoniseren van vluchtelingen, van de EU, van “links”, moet stoppen.
Media en politici moeten stoppen rechts-extremisten te beschouwen als welkom kijkpubliek en potentiële kiezers, en hen naar de mond blijven praten met overdrijvingen en regelrechte leugens. Deze mensen zijn geen ‘bezorgde burgers’, maar mensen in paniek, die in hun paniek nu vervallen tot dreigementen en geweld. En de mensen achter de haatcampagnes die hen opzwepen zijn geen eerlijke patriotten, maar gewetenloze politici en journalisten die op zoek zijn naar macht, en dat willen bereiken door middel van leugens en ophitsing. Deze mensen willen geen oplossingen, deze mensen willen vooral chaos.
Entree bezorgde burger
Wat hieraan te doen? Hier ligt een taak voor die zwijgende meerderheid: de échte ‘bezorgde burger’. De burger die zich zorgen maakt over de verharding van politiek en samenleving. De burger die in plaats van paniekverhalen, nu eindelijk eens oplossingen wil. De burger die wil dat politici hun verantwoordelijkheid nemen, in plaats van leugens en onzin verspreiden om hun eigen falen te verdoezelen.
Deze burger, die het niet gewend is zich te uiten in hyperbolen en bedreigingen, en daarom al jaren veel te weinig gehoord wordt, moet nu spreken. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld tijdens de verkiezingen van volgend jaar, door massaal te kiezen voor partijen die tenminste nog enigszins hun fatsoen konden bewaren. Want die zijn er gelukkig ook nog. D66, ChristenUnie, GroenLinks en de SP: van midden-rechts tot links is er gelukkig nog heel wat te kiezen.
Maar vooral dient de bezorgde burger van partijen en media te eisen dat ze eerlijke informatie verstrekken, en met echte oplossingen komen voor de vluchtelingencrisis. En bovendien werk te maken van een humaner, socialer en democratischer Europa, dat zijn eigen boontjes dopt, op een sterk moreel kompas.
Wie dat weigert, verdient geen stem, verdient geen publiek, verdient geen steun. Leugens en paniekzaaierij horen ontmaskerd te worden, en niet te worden vergeven. En geen excuses meer zoeken voor extreemrechtse terreur. Want dat leidt van kwaad tot erger. Tot politieke moorden aan toe
Dit artikel verscheen eerder op Joop.nl
De dubbele agenda van de PvdA
Wat zijn de motieven van de PvdA voor het ondermijnen van de sociale zekerheid?
Vorig jaar, toen de Wet Werk en Zekerheid nog nauwelijks media-aandacht kreeg, heb ik er in mijn column op Sargasso (1) al voor gewaarschuwd: Met deze wet wordt de tweedeling op de arbeidsmarkt alleen maar erger. Flexwerkers worden eerder ontslagen, terwijl het vangnet achteruit holt.
En ja hoor, gisteren in het AD weer een artikel over een schattig meisje dat zonder enige andere aanwijsbare reden na twee jaar haar baan verliest. En helaas gaat dit artikel niet over een uitzondering: een maand voor de invoering van de wet werd al een ontslaggolf onder flexwerkers waargenomen.
Dit effect gaat door. Om mij heen zie ik om de haverklap mensen hun baan verliezen, steeds toevallig na twee jaar dienst. De meeste werkgevers doen er niet zo huichelachtig over als Ahold in het AD. Al drie keer heb ik het verhaal gehoord van iemand die letterlijk verteld werd dat het tijd is een half jaartje op de bank te gaan zitten: na dat halve jaartje is er immers wél weer de mogelijkheid voor een tijdelijk contract. Het is om te janken.
Gespeelde verontwaardiging
Als ik nu de enige helderziende was geweest destijds, dan had ik het Asscher misschien nog vergeven. Maar dat is niet het geval. De media besteedden er toen nog niet zoveel aandacht aan, maar arbeidsmarktspecialisten hebben hier keer op keer voor gewaarschuwd. Asscher zette echter door.
En hoe is zijn reactie nu? Gespeelde verontwaardiging. Zogenaamde solidariteit met de slachtoffers van zijn eigen domme beleid. Want die stoute werkgevers, die hebben het maar niet begrepen. De bedoeling van zijn wet was immers zo mooi, ziet u? Asscher speelt kortom mooi weer over de ruggen van flexwerkers nadat hij er zelf een mes in heeft gestoken.
Ondertussen is Asschers staatssecretaris Klijnsma bezig de bijstand te hervormen tot een bureaucratisch monster van zinloze kortingen die de armoedeproblematiek (en de kosten daarvan!) vergroten, met duur betaalde prikkels waardoor niemand eerder aan het werk komt, en waardoor uiteindelijk zelfs banen verdwijnen.
Mogelijke motieven
De vraag dringt zich op: Waarom? Waarom steeds gekozen voor beleid waarvan van tevoren al bewezen is dat het contraproductief werkt? Waarom niet gekozen voor een controlevrije bijstand, die prikkelender is, en uiteindelijk goedkoper in de uitvoering? En waarom niet gekozen voor het opbouwen van rechten vanaf dag 1 dat iemand in dienst is, in plaats van na twee jaar?
Een verklaring voor deze keuze is natuurlijk pure naïviteit. Maar op een bepaald moment is kortzichtigheid gewoon niet meer afdoende als verklaring. Dat de PvdA voor de huidige route kiest kan misschien beter verklaard worden door andere motieven:
1. De PvdA kiest er welbewust voor mee te gaan in het rechtse frame van de luie en frauderende uitkeringstrekker omdat dit het makkelijkste verhaal is. De PvdA kiest daarmee voor een korte-termijnbezuiniging op de bijstand via strafkortingen. Dit gaat sneller dan bezuinigen door het afschaffen van controles en re-integratietrajecten, want het vereist geen reorganisatie van de sociale zekerheid. Dat dit op den duur meer kosten met zich meebrengt door groeiende armoede en schuldenproblematiek, komt niet op de huidige rijksbegroting terug.
2. De PvdA ziet de huidige hervormingen in de sociale zekerheid ondertussen vooral als werkgelegenheidsproject voor re-integratiewerkers en controle-ambtenaren. Ook betekent een ingewikkeld ontslagstelsel met veel verschillende rechtsposities brood op de plank voor juristen en de vakbonden. De PvdA zoekt haar achterban met name bij de mensen die werkzaam zijn in dit veld.
3. De schuld van de negatieve effecten van hun beleid leggen de PvdA bewindslieden bij de zogenaamde luie uitkeringstrekkers en moreel verdorven werkgevers. Dat hun positie en gedrag te verklaren valt als effecten van het huidige beleid wordt bewust verzwegen. Mensen met een uitkering en werkgevers vormen dan ook niet de achterban van de PvdA. De PvdA mikt traditioneel gezien vooral op ambtenaren en mensen met een vast contract, en probeert ondertussen flexwerkers te lijmen met ‘goede bedoelingen’.
Te cynisch?
Misschien vindt u mij hier wat te cynisch. Maar het is de treurige waarheid in de politiek dat een partij die een succes boekt met de bestrijding van ‘haar’ probleem zichzelf overbodig maakt. En dat is misschien maar al te hard bij de top van de PvdA doorgedrongen. Zij volgen zodoende dezelfde tactiek als Wilders: krokodillentranen vergieten over de misstanden, maar feitelijk alleen maar maatregelen voorstellen die de problemen doen toenemen: die problemen vormen immers je bestaansrecht als partij.
In het geval van Wilders is het zaak moslims zoveel mogelijk van de samenleving weg te duwen en zo eventueel te laten radicaliseren, in het geval van de PvdA is het doel de sociale zekerheid te veranderen in een ingewikkelde kluwen van onrechtvaardigheden. Want dat is de beste garantie voor werkgelegenheid voor ambtenaren, en toekomstige stemmen op een partij die zich profileert als partij die opkomt voor mensen met een baan.
(1): Column Sargasso: Politiek Kwartier | Flex als nieuwe norm
Dit artikel verscheen eerder op Joop.nl.
Politiek Kwartier | Rutte op ramkoers
Rutte heeft geen tijd voor experimenten. Hij ligt op ramkoers om met zijn marktwerking de kredietmaatschappij te laten groeien. Alternatieven lijken er nauwelijks te zijn.
Begrip voor de Grieken valt nog ver te zoeken. Terwijl hen door de EU wars van ieder democratisch proces een programma door de strot wordt gedouwd dat heel de Griekse samenleving down the drain jaagt, worden zij door het NOS Journaal afgeschilderd als onrealistische gekkies die eindelijk een keer normaal moeten gaan doen.
Wie echter naar het programma van Syriza kijkt ziet een partij die niets anders voorstaat dan de sociale voorzieningen zoals die hier in West Europa al decennialang geregeld zijn, met een gezond pacifistisch randje.
Het Spaanse “Podemos” wordt in de media afgeschilderd als Syriza II. Het is een mooie tweede editie. Waar Syriza nog haar basis heeft in de oude communistische beweging en zich gedraagt als klassieke sociaal-democraten, pleit de in het sociale verzet en de universitaire wereld gewortelde Podemos voor een nieuwe verzorgingsstaat, en schuwt niet een term als het basisinkomen te gebruiken.
Beide partijen stellen een ander economisch beleid van de EU voor, waarbij opvallend is dat ze beide wel uitgesproken voor de EU zijn. Zij willen dat in Brussel democratischer wordt, zodat politici gedwongen worden eerst te denken aan de bevolking, en daarna pas aan de banken. Dat spreekt die lui daar in het Zuiden klaarblijkelijk aan.
Waarom hebben wij eigenlijk niet zo een partij? Verder lezen Politiek Kwartier | Rutte op ramkoers
Politiek Kwartier | Een nieuwe sociale zekerheid
Het voorstel van de werkgevers voor de sociale zekerheid afgelopen maandag was behoorlijk revolutionair, maar heeft vrij weinig aandacht gekregen. Nederland is duidelijk nog niet klaar om na te denken over een nieuw systeem van sociale zekerheid. Helaas.
Afgelopen maandag stelde werkgeversvereniging AWVN voor om verzekeringen tegen werkloosheid en pensioensparen verplicht te stellen voor alle werkenden> Dus ook voor flexwerkers en zzp’ers.
Een bijzonder revolutionair voorstel. De hele sociale zekerheid zal hiervoor hervormd moeten worden. Het huidige sociale stelsel voor loondoorbetaling bij ontslag, ouderdom en ziekte is namelijk geregeld via de ontslagbescherming en het contractloon. Voor flexwerkers en vooral zzp’ers gaat dit in praktijk niet werken, want die hebben geen contract.
Om dit voorstel te laten werken zullen de WW en het pensioen voor alle werknemers veranderd moeten worden, of liever gezegd: plaats moeten maken voor andere regelingen, die qua premie en uitbetaling niet kijken naar het contract en de ontslagprocedure, maar naar – bijvoorbeeld – schommelingen in het jaarloon.
En dat lijkt mij een veel eerlijkere regelingen, omdat gelijke behandeling veel meer centraal staat. Bovendien zal het tot een grote versimpeling van de WW kunnen leiden. Een transparanter en toegankelijker systeem, met veel lagere juridische kosten en uitvoeringskosten.
Een uitdagende gedachte dus. Zeker gezien de ideeënarmoede bij politieke partijen op dit vlak. De tweedeling op de arbeidsmarkt baart de politiek wel zorgen, maar het enige antwoord dat in Den Haag op links en rechts wordt verzonnen is pogingen doen om mensen weer terug in een vaste baan te drukken. Wie dan toch nog buiten de boot valt, en uit eigen keuze of gedwongen voor een flexbaan kiest, kan bij de politiek op weinig medelijden rekenen. Integendeel, hij kan rekenen op een overheid die vooral barrières opwerpt.
Cynisch genoeg komt dit beleid juist vooral bij linkse partijen vandaan. De SP en de PvdA concentreren zich in het sociale zekerheidsdebat volledig op het verdedigen van de rechten van de ‘haves‘ op de arbeidsmarkt: het vaste contract en de WW. D66 en Groenlinks zeggen meer op te komen voor flexwerkers, maar D66 heeft het te druk met haar samenwerking met eng-christelijk en het kabinet om zich nog druk te maken over hun rechten, en GroenLinks is duidelijk nog niet uit haar identiteitscrisis, gezien ook haar steun aan Asschers wetgeving tegen zzp’ers.
Daarnaast zijn de vakbeweging en zzp-organisaties duidelijk de weg kwijt. Zij reageren aarzelend op de plannen van de werkgevers. ‘Werkloosheid en kortdurende ziekte horen wel bij het ondernemersrisico’, meent FNV Zelfstandig. ZZP Nederland echo’t dat er nog wel ‘ruimte voor het ondernemerschap’ moet blijven.
Hoe krijg je het je strot uit. Alsof zzp’en alleen aantrekkelijk zou zijn voor mensen die zo graag de ondernemer uithangen: grote onzin. En alsof iemand alleen zou kunnen ondernemen als hij onverantwoordelijke risico’s met zijn eigen sociale zekerheid neemt. Ronduit bizar dat deze neoliberale onzin door werknemersorganisaties klakkeloos wordt nagepapegaaid.
Werkgevers komen met dit plan, omdat ze beseffen dat armoede de consumptie remt en dus ook hen treft. Waarom zijn linkse groeperingen en vakbonden dan zo weerspannig tegen dit pleidooi tegen armoede? Omdat ze begrijpen dat ze met een simpeler sociaal stelsel zelf minder functie en dus bestaansrecht hebben? Geen idee. Maar het blijft opmerkelijk dat we voor een progressief links geluid ter verbetering van de sociale zekerheid tegenwoordig kennelijk bij de werkgeversorganisaties moeten zijn.
Politiek Kwartier | Hardwerkende renteniers
COLUMN – In de discussie over vermogensbelasting hoeven de kleine spaarder en de hardwerkende Nederlander van het CDA en de VVD niets hoeven te verwachten.
Wat zijn dat eigenlijk, ‘hardwerkende Nederlanders’?
Ik denk dan aan bouwvakkers, vrachtwagenchauffeurs, politieagenten en schoonmakers. Of leraren en verplegers. Zware beroepen met hoge verzuimcijfers.
Toch vallen deze mensen voor de VVD klaarblijkelijk niet onder de noemer ‘hardwerkende Nederlanders’. Zij worden immers niet begunstigd door het douceurtje dat deze partij de afgelopen lente afdwong voor het laten vallen van de onzinwet over illegaliteit. Dit extraatje werd door Halbe Zijlstra verkocht als een beloning voor ‘hard werkend Nederland’, maar komt alleen ten goede aan mensen met een inkomen boven de 40.000 bruto per jaar. Daar vallen voornoemde mensen echt niet onder.
Wat hard werken is in VVD-jargon werd afgelopen kwartaal weer pijnlijk duidelijk door de Pavlov-reactie van de partij op de suggestie van Samsom de vermogensbelasting te verhogen. Paniekerig suggereerde Halbe Zijlstra dat ‘links’ op de zuurverdiende centen van hardwerkende Nederlanders uit zou zijn.
Hard werken is rentenieren. Dat weten we dan ook weer. Verder lezen Politiek Kwartier | Hardwerkende renteniers
Politiek Kwartier | Dwangarbeid is dwangarbeid
COLUMN – De verontwaardiging van Dennis Boutkan bij het woord dwangarbeid laat precies zien hoe de PvdA haar begrip van arbeidsverhoudingen verloren heeft.
‘Schandig en verwerpelijk’. Zo typeert de Amsterdamse PvdA’er Dennis Boutkan in het Parool de gewoonte van de SP om verplicht werken voor een uitkering te betitelen als ‘dwangarbeid’.
Het antwoord volgde enkele dagen later. Volgens de SP en de FNV is ‘dwangarbeid’ precies het goede woord. Dwangarbeid is arbeid tegen iemands wil, onder dreiging van straf. En het gaat hier om gedwongen werk onder dreiging van het wegtrekken van het laatste vangnet. Duidelijk toch?
Maar… met de term dwangarbeid verwijst de SP naar de tweede wereldoorlog, huilt Dennis. Die associatie lijkt mij echter vooral voor rekening van Dennis. Ga niet je tegenstander een tekort aan ‘historische verantwoordelijkheid’ verwijten als je zelf met de Godwin in de discussie komt, Dennis.
Vervolgens begin Dennis in zijn stuk te zwammen over zijn eigen vakantiebaantjes. Dat was ook niet-leuk werk! Dennis meent dat hij daardoor juist veel geleerd heeft over werkverhoudingen.
Deze Arbeids- en Organisatiepsycholoog moet misschien dan maar weer even terug naar de schoolbanken. De werkverhoudingen van de re-integratietrajecten zijn immers fundamenteel anders dan die bij betaald werk. Dat is nu juist het probleem.
Ten eerste is er het verschil in loon. Van het minimumloon krijgt de ‘re-integrerende’ maar de helft zien. Ten tweede is er een groot verschil in machtsverhoudingen. Of dacht Boutkan nu werkelijk dat een baas in Nederland het recht heeft zijn personeel willekeurig tot 30% op het loon te korten bij wijze van disciplineringsmaatregel? Kom nou. We leven niet meer in de 19e eeuw.
Trots kraait Dennis dat het Amsterdamse beleid er wél voor gezorgd heeft dat 4150 mensen zijn uitgestroomd uit de bijstand. Een claim die hij onmogelijk hard kan maken. Aan te vechten valt hij wel. Het is echt niet aan te tonen dat die mensen zonder die trajecten niet waren uitgestroomd. Tien procent uitstroom is daarbij nou ook niet echt een enorm aantal.
Daarbij komt dat gedwongen werkzaamheden óf verdringing van echte banen inhouden, óf nutteloos zijn. Die verdringing zal Dennis vast ontkennen – heel toevallig dat werklozen vaak werkzaamheden uitvoeren die net een paar jaar terug zijn wegbezuinigd – het nutteloze zal hij verdedigen door te stellen dat de re-integratietrajecten wél leerzaam zijn. Maar uit onderzoek van een onafhankelijke partij blijkt dat de betrokkenen daar zelf een hele andere mening over hebben.
“Het is belangrijk dat mensen weer arbeidsfit worden”, beweert Dennis, hiermee meegaand in de idiote gedachte dat werkloosheid een soort ziekte is. En de sociale dienst is dan een soort dokter, ziet u.
Hier klinkt het geloof in door dat werklozen hun werkloosheid vooral aan zichzelf te wijten zouden hebben. Zeker waar de overheid zelf door bezuinigingen en ‘gratis’ arbeid de werkloosheid doet oplopen is deze stelling gewoon onbeschoft.
Dat er slechts één partij is die niet mee wil gaan in de hedendaagse Newspeak en het beestje gewoon bij naam noemt is de échte schande. De brief van Boutkan is hét bewijs dat het helemaal zo gek nog niet is dat de PvdA in Amsterdam even aan de kant gaat staan. Laat die partij vooral even herbronnen op de betekenis van het woord arbeid, en het werk vooralsnog overlaten aan haar gekke socialistische zusje. En dat dan het liefst zeer binnenkort ook landelijk, a.u.b.
Politiek Kwartier | Het sociaal liberale midden
De combinatie van D66 en de SP levert precies die standpunten op die GroenLinks en de PvdA continu verraden.
Ik moest even twee keer in mijn ogen wrijven bij het uitkomen van het Amsterdamse regeerakkoord. Vooraf had ik geen enkel vertrouwen in de combinatie van de partijen D66, SP en VVD. Wat schetst echter mijn verbazing toen Jan Paternotte van D66 een college presenteerde met bijzonder sociaal-liberaal akkoord.
De SP bleek het onderste uit de kan te hebben gehaald bij zorg en zekerheid. Steun aan uitgeprocedureerde illegalen, meer geld voor armoede en thuiszorg, en het onzalige idee voor nog meer marktwerking in de zorg wordt verlaten. Amsterdam is van iedereen, maar op het sociale vlak nog het meest van de SP.
D66 wint ondertussen doordat de bezuinigingen op cultuur worden teruggedraaid, er komt meer vrijheid in het onderwijs, er wordt fors geïnvesteerd in het OV, de 24-uurseconomie wordt gestimuleerd en de gemeente gaat nog weed verbouwen ook.
Het meest positieve en onverwachte is echter dat onder dit college een einde komt aan de dwangtrajecten voor uitkeringsgerechtigden zoals die opgelegd werden door de Amsterdamse voormalige wethouder van Es van GroenLinks.
Van Es zette zich linksom af tegen het landelijke beleid van tegenprestaties voor een uitkering, rechtsom kwam haar beleid op bijna hetzelfde neer: onder dwang werden werklozen verplicht te werken. Het verschil was dat enerzijds geen verdringing van echte banen plaatsvond, anderzijds leidde de illusie dat de overheid werklozen zou moeten opvoeden tot volstrekt zinloos werk, waarmee de mensen zich niet geholpen maar gekleineerd voelden.
Waar GroenLinks zich landelijk afzet tegen betutteling van werklozen, kon ze kortom lokaal niet verzinnen hoe het beter moet. Maar daar hebben we dan de SP voor. In Amsterdam worden mensen vanaf nu alleen maar nog aan het werk gezet tegen minimumloon. En het gaat dan niet om ziekte cursusjes, maar om het uitvoeren van gemeentelijke taken.
Het is zo simpel om te bedenken. Wat doe je tegen werkloosheid? Geef de mensen een baan!
Ondertussen raakt van Es in paniek, en pleit voor een fusie tussen GroenLinks en de PvdA. Geen wonder. Met haar visie op werkloosheid als ziekte past zij prima bij die club van socialistische betutteling.
Maar ook landelijk is GroenLinks opnieuw de weg kwijt. Na de historische Nederlaag in 2012 was van Ojik lang op zoek naar het sociale gezicht van GroenLinks. Bij de gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees parlement was het vertrouwen in de partij dan ook duidelijk weer gegroeid.
Helaas bleek GroenLinks daags na die laatste verkiezingen weinig te hebben geleerd, en steunde zij de afbraak van het onderwijs door middel van een schuldenstelsel voor studenten, alsof lenen de nieuwe norm moet zijn. Een paar weken later gaf ze in de eerste kamer steun voor wetgeving waarmee flexwerkers bestreden worden, in plaats van geholpen.
Zo komen we er natuurlijk niet.
Maar het is niet erg. Laat GroenLinks en de PvdA hun eigen graf maar graven. Pechtold en Roemer verkneukelen zich ondertussen bij het wonder van Amsterdam. Laat ze dat landelijk dan nog maar eens overdoen. Als de conservatieve socialisten van de SP en de vrije marktgekkies van D66 in een innige omhelzing dat beleid uitvinden dat sociaal liberalen zouden moeten voorstaan, hebben we die clubs van betuttelende beunhazen daartussenin nergens meer voor nodig.
Politiek Kwartier | Van de regen in de drup
Wie in Amsterdam op D66 stemt omdat hij het helemaal gehad heeft met de landelijke koers van de PvdA, helpt de stad van de regen in de drup.
Meeliftend op het succes van Pechtold staat D66 op het punt van een doorbraak in de Amsterdamse politiek. Voor het eerst sinds decennia lijkt de PvdA niet de grootste partij te worden in de hoofdstad.
Dat mensen het volledig geschoten hebben met de PvdA, daar kan ik me iets bij voorstellen. Veel traditionele PvdA-kiezers zien, na het slikken van pijnlijke principiële zaken als de JSF en het strafbaar stellen van illegalen, staatssecretaris Jetta Klijnsma als triest symbool voor het mes in de rug van mensen in de bijstand en de Wajong. Als tegelijkertijd van rijkswege flinke bezuinigingen bij de gemeenten in de zorg worden opgelegd weten we het al: even geen PvdA.
Maar met D66 raken we als in de hoofdstad naar ik vrees van de regen in de drup. Verder lezen Politiek Kwartier | Van de regen in de drup
Politiek Kwartier – Cito-toets
COLUMN – Deze week geeft Klokwerk alle onderhandelaars over de Cito-toets een advies voor een vervolgopleiding.
Wat zou het toch mooi zijn als we aan een simpel cijfer konden zien of een school goed of slecht presteert. Dan konden we namelijk rustig de vrije markt zijn werk laten doen en werd het vanzelf beter in onderwijsland. Want welke ouder kiest nu voor een slechte school?
Dat is ongeveer het idee van de VVD achter het openbaar maken van de Cito-score. Er is echter een fundamenteel probleem: de Cito-toets meet niet de prestaties van de school, maar die van de leerling. En dat zijn twee heel verschillende zaken.
De Cito-toets meet het niveau van de leerlingen vlak voor het kiezen van een vervolgopleiding, om bij die keuze te helpen. Maar dit betekent niet dat de school met een beestachtig hoog gemiddelde Cito-score ook goed onderwijs geeft. Aanleg en sociale omgeving bepalen immers ook de score. Het kan dus zelfs gebeuren dat kinderen goed presteren ondanks de school, in plaats van dankzij.
De VVD wil de Cito-toets dus gebruiken voor iets waarvoor hij niet bedoeld en ook ongeschikt is. Dit zien de meeste andere partijen ook, en daarom krijgt de VVD voor dit plan zelfs het aan de marktidealen verslaafde D66 niet mee. Alleen PvdA, CDA en PVV willen onderhandelen over dit onderwerp. En die hebben allemaal zo hun wensen.
Coalitiepartner PvdA voelt eigenlijk niets voor dit plan, maar ziet een ander probleem. De toets heeft het meestal bij het rechte eind, maar er worden fouten gemaakt. Zo’n fout kan voor een individu nadelig uitpakken. Vandaar dat de PvdA haar steun geeft in ruil voor het onschadelijk maken van de toets door hem pas af te nemen nadat de vervolgopleiding gekozen is.
Daarmee assisteert ze de VVD dus niet alleen in haar onzalige idee, maar maakt ook nog de toets onbruikbaar voor het doel waar hij juist wél toe dient. Gevaarlijk lijkt mij, want ook scholen kunnen fouten maken. Een test kan nuttig zijn door aan te tonen dat er meer in zit dan eruit komt.
Maar het kan nog erger. Het CDA benadrukt dat ook andere vaardigheden op school dienen te worden geleerd dan logisch nadenken en je goed uitdrukken. Denk dan aan dingen als knutselen, touwtje springen, lief zijn voor elkaar en in God geloven. Daarom wil het CDA wel meewerken, maar alleen als de Cito-toets niet verplicht is en scholen zelf een toets naar keuze mogen gebruiken.
Hiermee wordt natuurlijk iedere mogelijkheid tot een eerlijke vergelijking gesaboteerd.
Als deze drie partijen tot een compromis komen, krijgen we dus een veelheid aan toetsresultaten die onvergelijkbaar zijn en nutteloos voor het doel waartoe ze eigenlijk dienen.
De PVV tot slot komt met de eis dat los van wat details het oorspronkelijke VVD plan onverkort wordt doorgevoerd, en plaatst zich daarmee buiten spel.
Gelukkig maar. Want laten we maar hopen dat hier nooit een compromis over komt.
Ik adviseer alle onderhandelaars voordat ze hierover verder gaan eerst een wetenschappelijke opleiding te volgen. Hoewel ik vrees dat het wat hoog gegrepen zal zijn. Want op het idee om simpelweg een nieuwe toets te ontwikkelen om op objectieve manier per school de voortgang van de gewenste schoolprestaties te meten, lijkt nog geen van hen te kunnen komen.
Politiek Kwartier – Asielwet fouter dan Teeven
COLUMN – Deze week geeft Klokwerk toe dat onze asielwet fouter is dan Fred Teeven.
Trouwe lezers wisten het al: Klokwerk is geen fan van Fred Teeven. Voor hem staat Teeven voor strengere straffen die in praktijk niet uitgezeten worden, meehuilacties voor slachtoffers die in werkelijkheid blijken te kunnen barsten, en een afbraak van meer effectieve criminaliteitsbestrijding. Zonder Fred maakte de VVD het op justitie al bont genoeg, onder hem is het pas echt een puinzooi aan het worden.
Sowieso had de man na zijn opmerking over het risico van het “vak” van inbreker al nooit terug mogen komen. Iemand die het doodslaan van mensen goedpraat, hoort geen staatssecretaris te zijn. Maar er moesten kennelijk eerst doden onder Teevens eigen verantwoordelijkheid vallen voordat zijn positie een keer ter discussie werd gesteld.
Een inkopper voor Klokwerk zal je denken. Toch moet ik nu mild zijn. De zaak Dolmatov ligt niet alleen aan Teeven. Ons hele asielbeleid deugt niet. Voor geen meter.
Een grote bek opzetten tegen Poetin over de mensenrechten, ja, dat kunnen Nederlanders. Maar als het puntje bij paaltje komt nemen we er zelf graag een loopje mee. Vorige week bleek maar weer dat wanneer je moet vluchten uit Rusland omdat oom Poetin vindt dat je een te grote mond hebt, je hier kans maakt wederrechtelijk te worden vastgezet terwijl je een advocaat en de nodige zorg wordt onthouden.
En dit is alles behalve een incident. Met de asielwet zoeken we qua mensenrechten al jarenlang de grenzen op. Verdonk botste er regelmatig mee. Het regeerakkoord van het kabinet Rutte I stond vol met voorstellen die er recht tegenin gingen. Als er een paar asielzoekers verbranden huilen we wat krokodillentranen, maar leren doen we er niet van. En nu mag Fred van de PvdA aanblijven in de ruil voor “meer humaniteit” in de asielprocedure.
Maar die komt er niet. Vergeet het maar. De fatale fout zit namelijk niet in de uitvoering. Die zit in de asielwet zelf; de vreemdelingenwet die nota bene in 2000 door de PvdA-kopstuk Job Cohen in elkaar is geflanst.
Die asielwet wil niet dat we mensen beoordelen op wie ze zijn, maar op waar ze vandaan komen. En dat is niet alleen strijdig met onze eigen morele uitgangspunten, het leidt in praktijk tot ellenlange asielprocedures. Tot mensen in kampementen die niet mogen werken, en dus gedwongen zijn zich te vervelen, wat uiteindelijk weer leidt tot problemen bij een eventuele inburgering. En tot mensen die uitgezet worden naar oorlogsgebied. Tot kinderen die worden uitgezet naar landen waar ze geen herinnering van hebben. Tot vluchtelingen die terug moeten maar niet terug kunnen, en daarom opgesloten worden of worden gedwongen op straat te leven.
Deze wet schept kortom onmogelijke en absurde situaties, die eigenlijk wel moeten leiden tot Kafkaëske verschijnselen, zoals doden die vallen door een verkeerd vinkje bij een vakje “verwijderbaar”.
Terwijl het zoveel beter kan. Of je nu vindt dat er teveel asielzoekers zijn of niet, in beide gevallen zou het veel beter werken als we mensen beoordelen op hun mogelijkheden. Niet op wat je deed en waar je vandaan komt, maar wat je kan en waar je naartoe kan.
Dat is in het belang van iedereen. Niet alleen in het belang van de asielzoeker en de mensenrechten, maar zelfs in het belang van de belastingbetaler.
Maar zolang door ons beleid mensen letterlijk de dood vinden, kan die laatste mij eerlijk gezegd m’n rug op.
Politiek Kwartier – De W van Polder
COLUMN – Deze week realiseert Klokwerk zich dat het Nederlandse polderbeleid eigenlijk precies zo in elkaar steekt als het koningslied.
Goed, PvdA en VVD zijn dan niet mijn partijen, maar eerlijk gezegd had ik vorig jaar nog wel zin in deze regering. Het hele idee om het politieke debat nu eens niet met een regeerakkoord voor vier jaar dicht te rammen leek me… verfrissend. Een kabinet dat naar draagvlak zoekt, dat betekent kansen voor goede ideeën uit de samenleving. En omdat we in een crisis zitten en moeten (of willen) bezuinigen is de tijd rijp voor slimme hervormingen. Dacht ik.
Naïef natuurlijk. Onder druk wordt alles vloeibaar, behalve in het land dat het water als grootste vijand heeft. De resultaten vallen na een half jaar polderen dan ook behoorlijk tegen. Oppositiepartijen en sociale partners blijken net zo visieloos als ze het kabinet vinden. In plaats van met slimme alternatieven te komen blijken ze slechts meesters in de kunst van het afzwakken. Het huurakkoord, het sociaal akkoord, het zorgakkoord… allemaal plannen die wat geld uit die sectoren melken, maar de zaken feitelijk laten zoals ze zijn.
Terwijl er nogal wat problemen zijn op te lossen.
Er is een tweedeling op de arbeidsmarkt, waardoor een groot deel van de mensen niet aan de bak komt en nauwelijks financiële zekerheid heeft. Dat deel wordt steeds groter naarmate de crisis verdiept.
Er is een tweedeling op de huizenmarkt. De ene helft van Nederland woont spotgoedkoop, waar de andere helft zich blauw betaalt voor een huurwoning of een dijk van een hypotheek heeft die met name op lucht gebaseerd is. Daarmee zit de zaak muurvast.
In de zorg rijzen de kosten de pan uit, het personeel is standaard overwerkt, de farmaceutische industrie is oppermachtig en ondoorzichtig en volgens velen totaal corrupt, terwijl medicijnen massaal worden verspild.
Dit zijn allemaal geen zaken om te laten rusten lijkt mij. Maar Nederland kiest voor stilstand.
Het sociaal akkoord is letterlijk een besluit om even niets te doen en af te wachten of het misschien vanzelf mooi weer wordt. Het woonakkoord pakt de tweedeling niet aan maar schraapt bij iedereen wat geld weg, en gaat de markt volgens experts echt niet vlot trekken. Het zorgakkoord gaat slechts over baanzekerheid en redden wat er te redden valt, terwijl een structureel plan om de zorg beter te maken totaal ontbreekt.
De VVD raakt inmiddels geïrriteerd en vraagt zich jankerig af waarom iedereen niet gewoon naar haar pijpen danst. De PvdA doet zich ondertussen voor als overgelukkig en gunt de VVD als zoethouder naast een falende staatssecretaris met draconisch beleid de symboolmaatregel van de strafbaarheid van illegalen. Maar dat brengt weer herrie in de eigen gelederen.
Het resultaat van al dit richtingloze gepolder is zoals het koningslied. We wilden iets moois maken, maar verschillende wensen leidden tot een product zonder richting, een stel losse akkoorden en een tekst die bol staat van de platitudes die vooral opvallen door hun interne tegenspraak. Bij het zien van het resultaat is niemand tevreden. Een weekend lang maken we ons er dan druk over. Iedereen die de regie had moeten nemen geven we de schuld.
Maar omdat vervolgens niemand aan die woede enige richting kan geven, laten we het uiteindelijk maar gewoon zoals het was.
Populisme salonfähig geworden
Wie gelooft dat het populisme afgelopen verkiezingen een gevoelige slag heeft gekregen heeft het behoorlijk mis. De verkiezingsuitslag vertoont een Nederland dat hopeloos verdeeld is tussen rechts populisme en centrum-links realisme.
“Het midden heeft gewonnen!” Juichen de kranten. Met name de internationale pers stelt dat in Nederland de common sense weer een beetje lijkt te zijn teruggekeerd na twee jaar populisme en onzinpolitiek.
Arend Jan Boekesteijn gaat nog verder. Hij concludeert afgelopen donderdag in “1 voor de Verkiezingen” dat de gedoogconstructie “gewerkt” heeft in het bestrijden van het populisme. Een slechtere analyse van wat gebeurd is, bestaat niet. De PVV is namelijk niet gekrompen tijdens de kabinetsperiode. Dat gebeurde pas toen het CDA ze uitsloot en het duidelijk werd dat de PVV nooit in een volgende regering zou komen. Een cordon sanitaire; het woord is taboe in Nederland. Maar het is wel de beste manier om populisten aan te pakken, zo blijkt maar weer.
Daarnaast is het populisme absoluut niet dood. Bas Heijne geeft in het NRC blijk van een iets beter begrip van de uitslag. Hij stelt terecht dat het midden niet gewonnen heeft, maar ten onder gegaan is in polarisatie. Resultaat is dat met twee winnende “middenpartijen” coalitievorming alles behalve een makkelijke taak zal zijn. En daarbij is Heijne er bang voor dat waar deze zogenaamde middenjongens water bij de wijn zullen doen, ze een weerloos slachtoffer zullen worden voor populisten op links en rechts.
Populisme
Voor wat de VVD betreft heeft Heijne naar mijn idee groot gelijk. De VVD heeft inmiddels een heel groot deel van de populistische PVV-standpunten overgenomen. Daarbij legde Mark Rutte in de debatten een bijna even groot gevoel voor drama en een bijna even klein gevoel voor realisme aan de dag als de blonde leider. Met inhoudloze slogans, loze beloftes voor lastenverlaging midden in crisistijd en zijn telkens gebroken belofte geen cent meer over te maken naar Griekenland komt hij dicht bij de definitie.
Niet overtuigd? Ach, u wilt toch niet werkelijk zeggen dat u werkelijk gelooft dat er wars van iedere waarschuwing van financiële experts nooit iets zal veranderen aan uw hypotheekrenteaftrek? En wie iets meer weet van criminologie zal u daarbij kunnen vertellen dat strenger straffen alleen maar duur is en de veiligheid niet bevordert.
Populisme is het naar de onderbuik praten van het volk en het een te simpele voorstelling van zaken geven. Pleiten voor makkelijke oplossingen waarvan een expert zou zeggen dat deze niet werkt, maar die natuurlijk wel lekker klinken.
Even los van het VVD programma zelf mag ik toch wel zeggen dat het redelijk objectief vast te stellen is dat Rutte dankbaar gebruik heeft gemaakt van het populisme.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over die beschamende waarom-zou-je-nog-werken spot op televisie. Ook tijdens debatten probeerde Mark Rutte politieagenten jaloers te maken op alleenstaande bijstandsmoeders. Om dan nog maar te zwijgen over de suggestie dat Diederik Samsom hier het communisme zou gaan herintroduceren.
Realisme
Over Diederik Samsom gesproken: nu naar de andere kant. Is zoals Bas Heijne suggereert op links hetzelfde gebeurd? Heeft ook de PvdA de radicalere punten van de SP overgenomen en is de partij getrokken naar het links populisme?
Een oppervlakkige analyse zegt ons van ja. Het lijkt erop dat veel mensen op de PvdA hebben gestemd voornamelijk om de VVD tegen te houden en het is zo dat Samsom van het begin af aan meer de nadruk heeft gelegd op de linkse ideologie.
Maar het verhaal aan de linkerkant verschilt op twee belangrijke punten van het VVD-verhaal.
Ten eerste was en is de SP nu eenmaal veel minder radicaal en minder populistisch dan Wilders. Ondanks een over-my-dead-body hier en daar is dat goed te zien aan de standpunten van beide partijen aangaande de EU. Maar ook op andere punten is de SP veel minder radicaal dan de PVV.
Ten tweede, en dat is veel belangrijker, heeft Samsom het niet van Roemer gewonnen doordat Roemer uitgesloten werd door mogelijke coalitiepartners, zoals Wilders gebeurde, maar heeft de PvdA leider zijn positie bereikt door zelf duidelijk een middenpositie te kiezen in de debatten, en te kiezen voor het geluid van het redelijke realisme. Het hele verhaal. Het eerlijke verhaal. Die boodschap.
Ja, maar zijn dat dan geen populistische slogans? Zeker, ook de PvdA maakte gebruik van soundbites en debattrucjes. Samsom was goed getraind en wist daarbij gebruik te maken van zijn charisma. Maar zijn verhaal was gebouwd rond de boodschap dat Samsom ging voor de eerlijke feiten en weigerde om loze beloften te doen. En dat is een wezenlijk verschil.
Tegenover de populist staat de idealist. Hij praat het volk niet naar de onderbuik en is ook niet bang de harde realiteit te benoemen en de kiezer te wijzen op problemen die (nog) niet de zijne zijn. De idealist zoekt de oplossing voor problemen niet bij de hardste schreeuwer, maar bij degene die de meeste kennis bezit. De idealist probeert deze oplossing vervolgens aan het volk te verkopen, door kennis te verspreiden en de kiezer mee te nemen in zijn verhaal. Ook waar dat verhaal moeilijk of onaantrekkelijk is.
Even los van of Samsom inderdaad een eerlijk verhaal neerzette of niet: zijn boodschap was wezenlijk anders dan de geef-de-problemen-een-schop-onder-de-kont-retoriek van de VVD. En daarin is Samsom eerder het tegengestelde van een populist.
De kiezer heeft met een stem op Samsom misschien een stem tegen Rutte willen uitbrengen, maar bovenal was een stem op Samsom een stem tegen het populisme, en voor de redelijkheid.
Helaas kan niet iedere kiezer deze redelijkheid waarderen.
Waarom populisme werkt
Waarom geloven mensen eigenlijk in die leuzen van de VVD? Omdat het verdomd aantrekkelijk is om te geloven dat er makkelijke oplossingen zijn voor moeilijke problemen. De volger van de populist is dol op sprookjes, en dat het uiteindelijk maar sprookjes zijn kan hem niet zoveel schelen.
Los daarvan, volgens mij geloven veel VVD-stemmers Rutte in werkelijkheid ook maar half. De reden dat ze op hem stemden was een andere. Crisis op de arbeidsmarkt, crisis op de huizenmarkt, crisis in de Europese Unie en een milieucrisis: de meeste Nederlanders voelen het persoonlijk niet. Nóg niet in ieder geval. Achter die stoere taal van de VVD zit één belangrijk sentiment: ik ben gezond, ik heb werk, ik heb het financieel op orde en ik heb geen zin om me druk te maken over Europa, de wereld, het milieu, de toekomst of het wel en wee van anderen… dus fuck you. Zeker: de Islam, de EU, de luie uitkeringstrekkers, de socialisten… de populist zoekt altijd een vijand. Maar uiterlijk is de volger van populisten dan wel bang voor boemannen, innerlijk is hij eerder bang voor de realiteit.
Daarom tillen de aanhangers van een populistische partij niet te zwaar aan gebroken verkiezingsbeloften. Waar Bas Heijne bang is dat Wilders weer op zal komen als de VVD gaat tegenvallen, betwijfel ik dan ook of dat gebeurt.
Bij Wilders dachten velen met Boekestijn dat Wilders verantwoordelijk maken en hem zo door de mand laten vallen het beste tegengif zou zijn tegen zijn opkomende partij. Maar dat bleek zoals gezegd niet te werken. Tegenvallende resultaten vormen geen reden om een populist in de steek te laten. Het gaat de kiezer immers niet om de resultaten, maar om de illusie. Daarbij kan de populist natuurlijk altijd de anderen de schuld geven van zijn falen. Dan zijn het de Polen, de Grieken, de luie uitkeringstrekkers of de linkse partijen die het gedaan hebben. Zelfs het feit dat er meer straatterroristen in zijn fractie rondlopen dan in een gemiddelde Nederlandse zijstraat wordt de populist vergeven.
Hoe het populisme dan wel te bestrijden? Wel, Wilders zakte weg in de peilingen toen mensen zagen dat hij door de redelijke meerderheid niet meer serieus genomen werd. Ik denk daarom ook dat het tij pas keert als men stopt met populisten serieus te nemen.
Maar daar zijn we verder van weg dan ooit. Deze verkiezingsuitslag is niet het einde van het rechts-populisme. Integendeel. Het rechts-populisme is afgelopen woensdag officieel salonfähig geworden. We moeten het er maar mee doen.
Een schrale troost: uiteindelijk gaat het niet om de politiek, maar om de resultaten.