Zwalkend beleid

Als regels niet goed doordacht zijn, continu veranderen, te ingewikkeld zijn, en niemand erop let of ze nageleefd worden, wordt het heel erg moeilijk ze op te volgen.

Als het kalf verdronken is, dempt men de put. Dit lijk mij een goede samenvatting van de verscherping van de maatregelen, die volgde op de grote jubel van twee weken die resulteerden in massale besmettingen van met name jongeren.

De wijsheid die nu rondgaat is dat de ziekenhuisopnames de besmettingen wel niet zullen volgen: de meeste ouderen zijn immers gevaccineerd. We mogen maar hopen dat dit klopt. Vorig jaar september riep ook iedereen vrolijk dat de cijfers wel stegen maar de ziekenhuisopnames niet – die volgden echter twee weken later alsnog.

Jongeren zijn daarbij wel sterk, maar niet onkwetsbaar. Sterven aan corona zullen ze gelukkig niet snel doen, maar als enkele duizenden jongeren na deze zomer een jaar of langer invalide blijken te zijn, dan is dat ook iets waar je als politiek en samenleving best spijt van mag hebben. Zeker als je dat had kunnen voorkomen door een maandje meer geduld te hebben.

Verder lezen Zwalkend beleid

Navelstaren met Rutte en Engelen

Rutte en Engelen kijken alleen maar naar de Nederlandse handelsbelangen, terwijl het om zoveel meer gaat.

In de Groene Amsterdammer van donderdag 14 januari geeft Ewald Engelen zijn steun aan het Nee-kamp van het referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Hij doet dit als reactie op het verhaal van Rutte dat dit verdrag zo fantastisch zou zijn voor de Nederlandse economie. Onzin, meent Engelen.

Inderdaad is dit jubelverhaal van Rutte op zijn minst bijzonder overdreven. Engelen wijst in zijn stuk op het maar zeer relatieve belang van Oekraïne voor de Nederlandse handel, en vervolgens maakt hij zich terecht druk over het feit dat in de politiek van de VVD alles ondergeschikt wordt gemaakt aan het belang van de exportsector. Verder wijdt hij uit over de zieke manier waarop ons land door middel van brievenbusmaatschappijen wereldwijd de belastingen laat ontduiken.

Meer dan alleen Nederland en vrijhandel
Hoezeer dit verhaal mij ook uit het hart gegrepen is, het is even incompleet als het verhaal van Rutte. Om te beginnen is Oekraïne inderdaad voor Nederland geen enorm gewichtige handelspartner, en zal het dit ook niet snel worden. Maar Oekraïne heeft wel vier andere EU landen als directe buren, en daarvoor zijn goede betrekkingen erg belangrijk.

Nog belangrijker is het echter dat dit verdrag niet alleen maar een vrijhandelsverdrag is. Een klassiek handelsverdrag stelt voornamelijk voorwaarden aan de rechtspraak, ten behoeve van de rechtszekerheid van hun investeerders. De EU is echter flink verder gegaan en heeft daarnaast ook eisen gesteld aan democratie en transparantie, respect voor de mensenrechten in Oekraïne en bestrijding van corruptie.

Een lichtpuntje in de Neoliberale tunnel
Dat laatste is niet abnormaal voor de EU. Dat doet tot op zekere hoogte met al haar handelspartners, en daar werd zij in veel kringen tot voor kort nog om geprezen. Deze gewoonte is ook één van de weinige dingen van de EU waar ik persoonlijk nog enthousiast van kan worden. Van de rest, dat wil zeggen het gebrek aan democratie en transparantie, de veel te snelle invoering van de euro, de recente uitbreiding van landen die daar absoluut nog niet klaar voor waren (en het gezien hun gedrag daarna ook zeker niet verdiend hebben), het onder druk zetten van nationale regeringen ten faveure van een neoliberale afknijpagenda, het totale gebrek aan slagvaardigheid, daarvan kan ik vooral woedend worden, en daar ben ik niet de enige in.

Maar met dit alles heeft dat nieuwe handelsverdrag niet zoveel mee te maken. Dit verdrag gaat over Oekraïne en haar EU-buren, voor de verspreiding van welvaart en meer stabiliteit in de regio. Engelen negeert dit in zijn stuk volkomen. Blijkbaar is het verbeteren van de rechtstaat en economische situatie voor meer dan 50 miljoen mensen in Oekraïne alleen al voor deze ‘linkse’ econoom van weinig belang. En dit geldt ook voor de SP, die de term ‘internationale solidariteit van het proletariaat’ al langer uit het socialistisch woordenboek lijkt te hebben geschrapt.

Brussel: ‘made in Den Haag’
Brussel ligt ook minder ver van Den Haag dan mensen denken. Heel veel klachten over die EU kunnen we zo kopiëren als kritiek op de nationale politiek van Nederland en dan met name de VVD. Dat is niet toevallig, want het beleid van de EU is vrijwel volledig in lijn met wat Nederlandse politici achtereenvolgens bepleit hebben, hebben doorgevoerd, en in stand hebben gehouden. De Bolkesteijn-richtlijn voor het vrije verkeer van werknemers, de strengheid op de 3% van Jan-Kees de Jager, de hartvochtigheid van Dijsselbloem tegenover de Grieken en zijn mildheid tegenover de banken: Brussel was voor een groot gedeelte ‘made in Holland’, en Nederland is meer neoliberaal dan Brussel.

Voor of tegen de kaste – dat is volgens Engelen de vraag, want dat verdrag komt er volgens hem toch wel. Hij roept dus op dit referendum te gebruiken als proteststem. Maar wat voor signaal geeft het publiek als het tegen stemt? Het is geen signaal tegen de Nederlandse brievenbusmaatschappijen, want daar gaat dit verdrag al helemaal niet over. Een Nee is ook geen Nee tegen het VVD-beleid. Sterker nog, Rutte zelf zal een Nee ongetwijfeld weer als signaal opvatten dat de Nederlandse bevolking vooral alleen maar een zakelijke EU wil en geen gezeur over democratisering, sociaal beleid en mensenrechten. Zo heeft hij EU-kritiek tot nu toe telkens geïnterpreteerd en dat gaat echt niet veranderen.

Waar gaat het wel over?
Begrijp mij goed: met de EU is van alles mis, maar dit verdrag is daar nu juist een erg slecht voorbeeld van. En met Oekraïne is helemaal een hoop niet in orde, maar dit verdrag is juist een sterke impuls om de situatie daar te verbeteren. Een impuls die bovendien door het land zelf en haar bevolking graag gewild wordt, en waar zelfs Poetin zich niet tegen verzet. Misschien vinden linkse denkers dat dit verdrag nog niet genoeg heeft opgenomen over mensenrechten, democratie, antiecorruptie etcetera, dat het nog te ‘neoliberaal’ is. Maar ga het daar dan over hebben, en met de wetenschap dat de EU hierin al veel verder gaat dan in de internationale wereld gebruikelijk is.

Dit referendum gaat niet over een Ja of Nee tegen ‘de kaste’. Dit referendum gaat over de inhoud van het verdrag: over eerlijke handel, mensenrechten, democratie en corruptiebestrijding. Als je daar tegen bent, dan stem je tegen. Ben je ervoor, dan stem je voor. En als het je geen reet kan schelen wat er in Oekraïne en zijn buurlanden gebeurt, dan blijf je als stemmer lekker thuis. Zo simpel is het. Voor kritiek op de eigen regering en hoe zij met haar collega-regeringen uit andere landen de EU blijft verstieren zijn aparte verkiezingen: de nationale verkiezingen. En laat mensen die kritiek hebben op Rutte en de EU zich alsjeblieft concentreren op de kritiek zelf. Dat is belangrijk zat. Laten we die discussie vooral niet vervuilen met zaken die er niet toe doen.

Deze post verscheen eerder op Joop.nl.

Eurotop of Euroflop

Inzet

Er moet wat veranderen in de EU willen we niet langzaam verder wegzakken in een crisis. Dit zien de deelnemers aan de Eurotop ook wel in. De inzet van van Rompuy voor de eurotop dit weekend is samen te vatten in een aantal punten:

1. een bankgarantie voor alle banken in de EU
2. een strenger toezicht van de EU op de banken
3. een europees ministerie van financiën
4. meer begrotingstoezicht op lidstaten
5. introductie van euro-obligaties

Bezwaar

Waarschijnlijk zullen al deze punten aangenomen moeten worden om nog iets te kunnen redden van de euro. Toch ligt naast Duitsland en Finland met name ons land dwars. De Nederlandse burger is duidelijk nog niet klaar voor het inleveren van soevereiniteit.

De gevolgen van de eurocrisis zijn dan ook op dit moment nog niet zo sterk merkbaar als in Zuid-Europa. Er mist hier kortom een gevoel van urgentie.

Nu is dat als we op onze handen blijven zitten volgens mij slechts een kwestie van tijd. Wanneer de crisis omslaat en de hele euro naar de gallemiezen gaat, duurt het waarschijnlijk niet lang voordat we hier ook last hebben van Spaanse werkloosheid en daarmee vanzelf op den duur een Grieks begrotingstekort. En wanneer er in Zuid Europa banken beginnen om te vallen is het een kwestie van tijd voordat de banken in het noorden daar ook serieus last van gaan krijgen. En alle rancune tegen banken ten spijt: we zijn er wel afhankelijk van. Een gezamenlijk plan trekken is dus geen liefdadigheid naar Zuid Europa zoals nogal eens gesuggereerd wordt, het is keihard eigenbelang.

Toch valt er aan de andere kant heel wat voor de bezwaren van het Nederlandse volk te zeggen. Meer macht naar de EU betekent niet alleen overdracht van soevereiniteit, het betekent óók dat het we voortaan geregeerd worden door het incompetent stelletje regeringsleiders dat tot nu toe slechts in staat bleek om besluiten te nemen die zowel door de kiezers als door de financiële markten eigenlijk niet gepikt werden.

Gemis

Wat ik zelf daarom zo verbijsterend vindt: In het voorstel van van Rompuy mist feitelijk iedere suggestie over hoe de zeggenschap in de EU beter geregeld dient te worden. Ja, er wordt wat vaag gezwamd over dat er meer samenwerking moet komen tussen de nationale parlementen en het Europarlement. Maar hoe één en ander vormgegeven moet worden weet niemand.

Waarom gaat de discussie dáár niet over? Ons nationale parlement loopt achter de feiten aan. Ze discussieert alsof er slechts keuze is tussen óf het inleveren van soevereiniteit, óf het uiteenvallen van de munt-unie.

Zeggenschap terugeisen

Er is een derde weg. Wie iets inlevert, kan iets terugeisen. En in dit geval moet dat zijn: meer controle van de burger over de EU. Mij lijkt het logisch dat wanneer wij als burgers van de hele EU door de situatie gedwongen worden om onze nationale soevereiniteit op te geven, we in ruil daarvoor keiharde garanties krijgen voor een democratischer Europa. Als Brussel het te zeggen krijgt over onze begrotingen, over onze banken en over onze staatsleningen, dan willen wij Brussel ook direct kunnen beïnvloeden.

Ten eerste door het Europees parlement, het enige direct gekozen orgaan in Europa, de macht te geven om het beleid te bepalen in plaats van de regeringsleiders in hun achterkamertjes onder leiding van Duitsland en Frankrijk. Ten tweede door de burgers van de EU de macht te geven het beleid van het Europees Parlement direct bij te stellen door op te roepen tot een referendum.

En wanneer dat al niet bereikt kan worden kunnen we grijpen naar creatievere middelen. Dan kunnen we kiezen dat de nationale parlementen via een weging per stem direct mogen meebeslissen over de toekomst van Europa. Dat is al een stuk beter dan een plat JA of NEE per nationaal parlement, waardoor de grote landen in praktijk een veto houden.

Rutte

In plaats van met dit soort punten gaat onze president Mark Rutte echter de vergadering in met de inzet dat we gewoon verder door blijven modderen… en de wens dat de vergadering vooral niet te lang mag duren. Hetgeen ongelofelijk is. Terwijl in Zuid Europa de werkloosheid alle grafieken uitschiet en de vastgoedmarkt compleet stil ligt is ook in ons land de werkloosheid verdubbeld en kunnen mensen hun huis al niet kwijt, maar onze premier blokkeert als het verwende dwarse jochie van Europa de besluitneming en hoopt op zaterdag te kunnen gaan vissen.

Er moet gewerkt worden, Mark. En er moet worden gedacht aan de kiezer, maar dan niet alleen met het oog op 12 september. De noodzaak de discussie op een hoger én democratisch niveau te tillen is levensgroot. Democratie is niet alleen hoog nodig om de burger te lijmen, maar ook de financiële markten. In een eerder stuk bepleitte ik al dat het gebrek aan stabiliteit van de euro met name komt door een totaal gebrek aan draagvlak van de politieke besluiten die worden genomen.

De crisis is een vertrouwenscrisis. Politici die geen compromissen durven te sluiten omdat ze de kans lopen door een woedende meute thuis weggestemd te worden leveren weinig vertrouwen. En financiële markten reageren daarop. In herhaling wil ik dus stellen: er is geen uitweg uit deze eurocrisis zonder democratie. Tenzij we na deze exercitie de regeringsleiders definitief naar huis willen sturen en vervangen door een gezellige Europese dictator. Dat kan natuurlijk ook.