Ik kan me nog herinneren dat ik na ‘de Vliegeraar’ van Khaled Hosseini een boek van Sandor Marai las, en er niet in kon komen. Waar in Hosseini’s debuut mishandeling en levenslange verminking het lot is van hoofdpersonen, ging het boek van Marai ‘slechts’ over het lijden aan een levenslange liefde, en ik dacht: wat een obsessieve verwende zeikert is dit toch! Misschien moeten we meer over echte ellende lezen om onze geestelijke pijn te relativeren.
Ook in Hosseini’s boek ‘Duizend Schitterende Zonnen’ gaat het er heftig aan toe. Bij ‘de Vliegeraar’ zijn vooral kinderen het slachtoffer, in zijn tweede roman zijn het de vrouwen. Het maakt het niet minder pijnlijk. De Afghaans Amerikaanse schrijver gebruikt zijn geboorteland voor het grootste gedeelte als achtergrond en ellende is daar niet moeilijk te vinden.
Ik zette dus mijn tanden al op elkaar toen ik aan ‘En uit de bergen kwam de echo’ ging lezen. En ja, ook in dit boek speelt lichamelijke verminking een duidelijke rol. Maar toch speelt dit een minder grote rol en is het minder rauw dan in de voorgaande twee boeken. In plaats hiervan komt vooral de pijn van mensen die elkaar hun hele leven mislopen aan bod, soms letterlijk, maar ook in de vorm van elkaar-niet-verstaan.
Dit verhaal wijkt ook af van de voorgaande twee, doordat het in de vorm van verschillende verhalen wordt verteld. Elk verhaal verwijst door naar het volgende en terug naar het vorige, maar staat eigenlijk op zichzelf. Een man die zijn driejarig zusje verliest, en zijn hele leven hoopt terug te zien. Een vrouw die haar hele leven de schuld op zich moet nemen voor het ongeluk dat haar zus getroffen heeft. Een homoseksuele man die alleen heimelijk liefheeft en een saai en keurig leven lijdt, en verlamd raakt voordat hij zijn liefde uiteindelijk durft te verklaren. Een vrouw die even getalenteerd als getormenteerd is en uiteindelijk zelfmoord pleegt, hoe haar dochter daaronder lijdt. Een jongen die zijn vader beschouwt als weldoener die erachter komt dat de weldoener net zo goed een misdadiger is. Een man die zich voordoet als egoïst die uiteindelijk een weldoener blijkt. Een man die plastisch chirurg wordt door de confrontatie met een verminkte jeugdvriendin.
In het verhaal waarmee het boek opent, treedt een demon op die het kwaad lijkt te vertegenwoordigen, maar ook het goed in zich draagt: een thema dat telkens terugkeert. Het is een sombere wereld die Hosseini beschrijft. Mensen die iets goeds willen, maar zich tekortgeschoten voelen. Maar wat is hij een meesterlijk verteller! Hij brengt vooral Afghanistan door zijn verschillende moeilijke perioden in beeld, maar ook het leven van mensen in San Francisco, Parijs en een Grieks eiland tot leven. In zijn biografie lees ik dat de man ook arts is, wat geen verbazing wekt. Enkele van zijn hoofdpersonen zijn arts, maar de medische werkelijkheid van mensen wordt ook gruwelijk goed beschreven. De onmacht van mensen tegenover de rampen die het lichaam treffen is een ander terugkerend thema. Ook schrijnende armoede wordt levendig beschreven.
Het blijven echter achtergronden voor een serie verhalen die vooral lijken te draaien om mensen die elkaar een leven lang missen. Ik denk dat Hosseini er met zijn rauwe achtergronden in mijn ogen beter in slaagt dan Marai dat gevoel bij mij uit te beelden.
Het is al met al geen vrolijk makende literatuur, maar het lezen levert naar mijn mening echt iets op. Ik zie nu al uit naar deze man zijn volgende boek, al duurt het meestal een tijdje voordat hij de volgende uitbrengt: ik kan mij voorstellen dat het bijzonder zware bevallingen zijn.