Financieel Dagblad over experimenten met basisinkomen

Echt nieuws is het niet, maar er worden in dit artikel al wel meer details verstrekt over hoe de gemeenten de proeven met ‘een basisinkomen’ willen uitvoeren. Een compleet overzicht is het overigens niet.

Zo ontbreekt de gemeente Nijmegen opvallend genoeg in de inhoudelijke commentaren. Maar misschien is het nog te vroeg voor een goed overzicht. Zoals in het artikel duidelijk wordt, moet de Haagse Politiek nog reageren, en duidelijk is dat een plichtenvrije bijstand haaks staat op het kabinetsbeleid en de kabinetsfilosofie. Wel blijkt dat maar liefst 47 (!) gemeenten interesse hebben voor de experimenten.

Experimenten met het basisinkomen kennen een aantal kansen, maar ook een aantal gevaren. Deze zette ik eerder uiteen in het artikel op deze site “Proeven aan het Basisinkomen“, waarin ik pleit voor de invoering van een vrije-inloopbijstand met een geleidelijke uitstroom via bijverdienregelingen.

Mijn angst is dat een experiment met een bijstand met strikte instroomvoorwaarden en onbeperkt bijverdienen aan zijn eigen succes ten onder zal gaan, omdat de bijstandsgerechtigden oneerlijke concurrentie gaan vormen voor zzp’ers. Ook is het geen eerlijk experiment met betrekking tot het basisinkomen, omdat de bijstandsgerechtigden onder een belastingregime vallen dat het basisinkomen niet hoeft te bekostigen.

Bij een vrije-inloopbijstand komen substantiële budgetten vrij voor een eventuele groei van het bestand. Om te beginnen komt vanuit de bijstand 20% van het budget vrij dat nu opgaat aan controle- prikkel- en re-integratiebeleid dat geen enkel effect heeft. Daarbij is substantiële winst te halen door een betere armoedebestrijding. Volgens het Nibud kost armoede de samenleving jaarlijks een bedrag dat vergelijkbaar is het met totale budget van de bijstand.

Wanneer bij een vrije-inloopbijstand iedereen die op of onder minimumloon verdient zijn of haar baan op zou zeggen, zou het bijstandsbestand met een factor 2 toenemen. Hoe vanuit een bijstand waarmee (beperkt) bijverdienen mogelijk is vervolgens zou worden gereageerd op de vrijgekomen banen is natuurlijk het meest interessant. Alle praktische experimenten met gratis-geld en mogelijkheden tot bijverdienen wijzen uit dat mensen actiever worden dan met geldverstrekking-onder-voorwaarden, maar de uiteindelijke resultaten van een vrije-inloopbijstand blijven onbekend totdat deze, eventueel experimenteel, wordt ingevoerd.

Dit artikel verscheen eerder op Sargasso.nl

Politiek Kwartier – De Internaionale Trein Gemist

COLUMN – Veel te duur, kapotte treinen, uit de hand lopende projecten, een slechte service, en noodzakelijke trajecten die helemaal nooit aangelegd werden: Klokwerk verzucht deze week dat we, als het gaat om internationaal treinen, kennelijk helemaal niets kunnen in dit land.

Treinen op tijd laten rijden tegen een lagere prijs en met een betere service: het lijkt binnen Nederland meer en meer een utopie. Maar waar we nog slechter in blijken te zijn, is de aanleg van internationaal spoor. We slaan daarin de ene miskleun na de andere. Of het nu gaat om vrachtvervoer of personenvervoer: we kunnen geen spoor aanleggen zonder dat het project gierend uit de klauwen loopt. En zelfs een goede trein kopen kunnen we niet.

Wellicht dat de jarenlang bediscussieerde plannen voor een snelle treinverbinding naar het Noorden daarom uiteindelijk maar werden afgeblazen. Zonde, want voor ons internationale netwerk ligt niets meer voor de hand dan een snelle verbinding met Groningen. Groningen ligt immers precies tussen Amsterdam en Bremen/Hamburg. Een verbinding Amsterdam-Hamburg zou Nederland aansluiten op het Noord-Duitse en Scandinavische spoornet, waar niet alleen Groningen, maar het hele land enorm van zou profiteren.

Helaas komt die snelle verbinding tussen Amsterdam en Groningen er niet. En wie van van Groningen naar Bremen wil reizen… wordt op de website van NS Hispeed nota bene aangeraden de bus te nemen. Oftewel: hoe we ervoor zorgen klein te blijven

Over die site van NS Hispeed gesproken: daar worden we geconfronteerd met een veelheid aan ritten met verschillende prijzen, maar op prijs valt niet te zoeken, en wie de aanbiedingsmailtjes van NS Highspeed aanklikt kan de aanbiedingen waarmee geadverteerd wordt vaak niet eens vinden. Uiteindelijk blijkt een treinreis altijd weer duurder dan vliegen.

Vreemd, want de gemaakte kosten voor een vliegreis zijn echt niet lager dan die van een treinreis, om maar te zwijgen van de extra kosten aan milieuschade en overlast.

En niet alleen is de trein beter voor het milieu, een internationaal ritje over het spoor is ook beter voor de economie, omdat tijdens een rit in meerdere steden mensen kunnen in- en uitstappen in het centrum van de stad. Daarbij is de trein is met alle overstaptijden, wachttijden en filetijden op trajecten als Amsterdam-Parijs sneller dan de auto en het vliegtuig. En een comfortabele manier van reizen bovendien.

Helaas wordt vliegen door belastingverschillen nog steeds veel goedkoper gehouden dan treinreizen.Iets om vandaag nog te veranderen, zou je zeggen. Maar ook dat blijkt voor ons weer een moeilijke kwestie. De politieke wil is er niet. Bij het opstellen van het doorstart-regeerakkoord bleek grof snijden in de zorg en de sociale zekerheid voor het kabinet, D66 en de Christenbroeders nog aanvaardbaar, maar eindelijk een keer het belastingvrij vliegen aanpakken, dát ging toch een brug te ver.

De internationale trein is en blijft in ons land kortom een ondergeschoven kindje. Wie naar het buitenland wil, is aangewezen op de auto, de boemel of het vliegtuig. Nederland mag dan een infrastructureel knooppunt van Europa willen zijn, als het om het spoor gaat hebben we de trein op dit moment behoorlijk gemist.

Misschien kunnen we het besporen van ons land dan ook maar beter aan onze burenoverlaten.