COLUMN – De campagne van “GeenPeil” staat bol van de leugens en de verhalenverzinnerij. Daarmee is dit nep-referendum in praktijk een regelrechte ramp voor echte democratie en verandering in Europa.
Vandaag liet de Correspondent een factcheck los op de beweringen waarmee “GeenPeil” campagne voert tegen het associatieverdrag met Oekraïne. Wat blijkt? Eén grote pot leugens en verhalenverzinnerij. En dat beschuldigt onze politici dan ergens van. Vergeleken met dat soort journalisten ga je zelfs Samsom integriteit toedichten.
Poetin
Sowieso raak ik er alleen maar meer van overtuigd dat dit verdrag er moet komen. Of Poetin het leuk vindt of niet, Oekraïne mag zelf wel bepalen welke verbintenissen ze aangaat. Want het is al met al best merkwaardig dat als je tegen de invloed van Brussel bent, je dan weer wel vindt dat Oekraïne zich maar moet schikken met wat Moskou allemaal vindt wat er moet gebeuren.
En is het Russische model van armoede, corruptie en vriendjespolitiek ook datgene waar GeenPeil voor staat? De keuze is of we JA zeggen tegen vrijheid of JA tegen de dictatuur van Moskou. Wat mij betreft stemmen we voor de vrijheid. Hoe relatief die vrijheid van ons dan ook is, en hoe verrot die dan ook in elkaar mag steken.
Oekraïne aan de Beer voeren uit angst voor oorlog doet mij bovendien denken aan de typische Chamberlain-strategie, om maar eens met een functionele Godwin te komen. Geef het dier een poot en hij neemt je helemaal te grazen. Het slechtste antwoord op de Russische agressie dat je kan bedenken.
Maar los daarvan is dit “nep-referendum” een regelrechte ramp voor echte democratie en verandering in Europa. Waarom?
Zinloze referenda
Ik ben zoals sommige lezers wel weten een bijzonder groot voorstander van directe democratie. Voorgaande opmerking mag mensen dan nogal verbazen. Maar er zijn twee redenen waarom dit referendum naar mijn mening meer schade dan goed doet.
Ten eerste de vorm van dit referendum, met name het niet-verplichtende karakter ervan. Als een referendum raadgevend is in plaats van verplichtend, kan het eigenlijk alleen maar kwaad doen. Het voedt de overtuiging van mensen dat politici ze toch niet serieus nemen dat een uitslag naast zich kan worden neergelegd. In plaats van dat de kloof tussen politiek en burger wordt gedicht, wordt ze vergroot.
Ten tweede de inhoud van dit referendum, en dan in dit geval het wazige onderwerp. Een referendum zou mijns inziens nooit over verschillende punten tegelijk mogen gaan, zoals bij een verdrag het geval is. Een stemming over een bepaalde verordening van het verdrag is heel zinvol. Een stemming over een heel verdrag niet. Want als er “nee” wordt gezegd, dan is uit de stemming volkomen onduidelijk tegen welk element van het verdrag nu eigenlijk nee wordt gezegd. Zoals uit bovenstaande factcheck blijkt snappen zelfs de mensen die voor het referendum oproepen niet waar ze nu eigenlijk nee tegen zeggen.
Een referendum zoals dat nu wordt afgekondigd is daarmee alleen maar grond voor verwarring en brengt het op zich bijzonder nuttige en wenselijke instrument van een referendum in diskrediet, zodat het naar ik vrees de perfecte manier is om te voorkomen dat er ooit een serieus referendum zal komen.
Zinvolle referenda
Maar betekent dit alles dan helemaal niets? Zeker wel. Dit referendum, en de reden dat het er komt, is op zich een zeer serieus te nemen signaal van een grote onvrede van mensen met de huidige inrichting van de EU. Een onvrede die ik bovendien deel.
Maar deze onvrede was dan ook een serieuzer referendum waard geweest. Als mensen bang waren voor uitbreiding van de EU, waarom dan geen referendum over de mogelijkheid van uitbreiding van de EU? Als mensen bang waren voor arbeidsmigranten, waarom dan geen referendum over reizen binnen de EU? En als mensen zo graag Poetin willen proberen te lijmen, waarom roepen ze dan niet op tot een referendum over erkenning van de Krim als deel van Rusland?
En zo kunnen we nog wel verder gaan. Waarom geen referendum over kwijtschelding van een deel van de schulden aan Griekenland? Waarom geen referendum over de hardheid van de drie procentsnorm? Of laten we gewoon iets simpels nemen om mee te beginnen: Waarom geen referendum over de peperdure maandelijkse verhuizing van het Europees Parlement tussen Brussel en Straatsburg?
Zo moeilijk hoeft het allemaal niet te zijn.
Maar goed, GeenPeil wilde gewoon hard boe roepen. Nu, dat is ze weer gelukt. Maar het blijft een grote bak lucht, waar de vrijheid en democratie in zowel de EU als in Oekraïne alleen maar schade van kunnen ondervinden.