Terecht commentaar op Facebook:
“Jippie, nog meer fopjobbers en coaches en andere ellende op je nek, daar zaten we op te wachten! Ik zeg ruk open die champagne. Hoeveel geld moet er uitgegeven worden aan begeleiding naar werk dat er niet is?”
Dit artikel verscheen eerder op Sargasso.nl
Wat zijn de motieven van de PvdA voor het ondermijnen van de sociale zekerheid?
Vorig jaar, toen de Wet Werk en Zekerheid nog nauwelijks media-aandacht kreeg, heb ik er in mijn column op Sargasso (1) al voor gewaarschuwd: Met deze wet wordt de tweedeling op de arbeidsmarkt alleen maar erger. Flexwerkers worden eerder ontslagen, terwijl het vangnet achteruit holt.
En ja hoor, gisteren in het AD weer een artikel over een schattig meisje dat zonder enige andere aanwijsbare reden na twee jaar haar baan verliest. En helaas gaat dit artikel niet over een uitzondering: een maand voor de invoering van de wet werd al een ontslaggolf onder flexwerkers waargenomen.
Dit effect gaat door. Om mij heen zie ik om de haverklap mensen hun baan verliezen, steeds toevallig na twee jaar dienst. De meeste werkgevers doen er niet zo huichelachtig over als Ahold in het AD. Al drie keer heb ik het verhaal gehoord van iemand die letterlijk verteld werd dat het tijd is een half jaartje op de bank te gaan zitten: na dat halve jaartje is er immers wél weer de mogelijkheid voor een tijdelijk contract. Het is om te janken.
Gespeelde verontwaardiging
Als ik nu de enige helderziende was geweest destijds, dan had ik het Asscher misschien nog vergeven. Maar dat is niet het geval. De media besteedden er toen nog niet zoveel aandacht aan, maar arbeidsmarktspecialisten hebben hier keer op keer voor gewaarschuwd. Asscher zette echter door.
En hoe is zijn reactie nu? Gespeelde verontwaardiging. Zogenaamde solidariteit met de slachtoffers van zijn eigen domme beleid. Want die stoute werkgevers, die hebben het maar niet begrepen. De bedoeling van zijn wet was immers zo mooi, ziet u? Asscher speelt kortom mooi weer over de ruggen van flexwerkers nadat hij er zelf een mes in heeft gestoken.
Ondertussen is Asschers staatssecretaris Klijnsma bezig de bijstand te hervormen tot een bureaucratisch monster van zinloze kortingen die de armoedeproblematiek (en de kosten daarvan!) vergroten, met duur betaalde prikkels waardoor niemand eerder aan het werk komt, en waardoor uiteindelijk zelfs banen verdwijnen.
Mogelijke motieven
De vraag dringt zich op: Waarom? Waarom steeds gekozen voor beleid waarvan van tevoren al bewezen is dat het contraproductief werkt? Waarom niet gekozen voor een controlevrije bijstand, die prikkelender is, en uiteindelijk goedkoper in de uitvoering? En waarom niet gekozen voor het opbouwen van rechten vanaf dag 1 dat iemand in dienst is, in plaats van na twee jaar?
Een verklaring voor deze keuze is natuurlijk pure naïviteit. Maar op een bepaald moment is kortzichtigheid gewoon niet meer afdoende als verklaring. Dat de PvdA voor de huidige route kiest kan misschien beter verklaard worden door andere motieven:
1. De PvdA kiest er welbewust voor mee te gaan in het rechtse frame van de luie en frauderende uitkeringstrekker omdat dit het makkelijkste verhaal is. De PvdA kiest daarmee voor een korte-termijnbezuiniging op de bijstand via strafkortingen. Dit gaat sneller dan bezuinigen door het afschaffen van controles en re-integratietrajecten, want het vereist geen reorganisatie van de sociale zekerheid. Dat dit op den duur meer kosten met zich meebrengt door groeiende armoede en schuldenproblematiek, komt niet op de huidige rijksbegroting terug.
2. De PvdA ziet de huidige hervormingen in de sociale zekerheid ondertussen vooral als werkgelegenheidsproject voor re-integratiewerkers en controle-ambtenaren. Ook betekent een ingewikkeld ontslagstelsel met veel verschillende rechtsposities brood op de plank voor juristen en de vakbonden. De PvdA zoekt haar achterban met name bij de mensen die werkzaam zijn in dit veld.
3. De schuld van de negatieve effecten van hun beleid leggen de PvdA bewindslieden bij de zogenaamde luie uitkeringstrekkers en moreel verdorven werkgevers. Dat hun positie en gedrag te verklaren valt als effecten van het huidige beleid wordt bewust verzwegen. Mensen met een uitkering en werkgevers vormen dan ook niet de achterban van de PvdA. De PvdA mikt traditioneel gezien vooral op ambtenaren en mensen met een vast contract, en probeert ondertussen flexwerkers te lijmen met ‘goede bedoelingen’.
Te cynisch?
Misschien vindt u mij hier wat te cynisch. Maar het is de treurige waarheid in de politiek dat een partij die een succes boekt met de bestrijding van ‘haar’ probleem zichzelf overbodig maakt. En dat is misschien maar al te hard bij de top van de PvdA doorgedrongen. Zij volgen zodoende dezelfde tactiek als Wilders: krokodillentranen vergieten over de misstanden, maar feitelijk alleen maar maatregelen voorstellen die de problemen doen toenemen: die problemen vormen immers je bestaansrecht als partij.
In het geval van Wilders is het zaak moslims zoveel mogelijk van de samenleving weg te duwen en zo eventueel te laten radicaliseren, in het geval van de PvdA is het doel de sociale zekerheid te veranderen in een ingewikkelde kluwen van onrechtvaardigheden. Want dat is de beste garantie voor werkgelegenheid voor ambtenaren, en toekomstige stemmen op een partij die zich profileert als partij die opkomt voor mensen met een baan.
(1): Column Sargasso: Politiek Kwartier | Flex als nieuwe norm
Dit artikel verscheen eerder op Joop.nl.
Asscher reageert woedend over het lozen van uitzendkrachten, terwijl hij dit zelf willens en wetens in gang heeft gezet.
Even allemaal aandacht voor de volgende grote emo-show van Lodewijk Asscher: Lodewijk doet woedend.
Wat is namelijk het geval? Vanaf 1 juli gaat de Wet Werk en Zekerheid die Lodewijk door de kamers sleepte in. En hierdoor moeten werkgevers ontslagvergoedingen (’transitievergoedingen’ in het nieuwe jargon) betalen wanneer ze afscheid nemen van uitzendkrachten die meer dan twee jaar in dienst zijn. En dat gaat met terugwerkende kracht in.
Dus… dan kan je als bedrijf maar beter niet mensen voor langer dan twee jaar laten zitten, toch? Iedereen met een beetje verstand van de arbeidsmarkt voorspelde dan ook dat dit alleen maar zou leiden tot eerder ontslag voor uitzendkrachten.
Maar Lodewijk wilde niet luisteren. En nu blijkt dat bedrijven voor 1 juli inderdaad massaal hun uitzendkrachten blijken te lozen speelt Lodewijkje de emotionele kaart en reageert hij ‘woedend’. Verder lezen Uitzendkrachten kopen niets voor de gespeelde woede van Asscher
Het voorstel van de werkgevers voor de sociale zekerheid afgelopen maandag was behoorlijk revolutionair, maar heeft vrij weinig aandacht gekregen. Nederland is duidelijk nog niet klaar om na te denken over een nieuw systeem van sociale zekerheid. Helaas.
Afgelopen maandag stelde werkgeversvereniging AWVN voor om verzekeringen tegen werkloosheid en pensioensparen verplicht te stellen voor alle werkenden> Dus ook voor flexwerkers en zzp’ers.
Een bijzonder revolutionair voorstel. De hele sociale zekerheid zal hiervoor hervormd moeten worden. Het huidige sociale stelsel voor loondoorbetaling bij ontslag, ouderdom en ziekte is namelijk geregeld via de ontslagbescherming en het contractloon. Voor flexwerkers en vooral zzp’ers gaat dit in praktijk niet werken, want die hebben geen contract.
Om dit voorstel te laten werken zullen de WW en het pensioen voor alle werknemers veranderd moeten worden, of liever gezegd: plaats moeten maken voor andere regelingen, die qua premie en uitbetaling niet kijken naar het contract en de ontslagprocedure, maar naar – bijvoorbeeld – schommelingen in het jaarloon.
En dat lijkt mij een veel eerlijkere regelingen, omdat gelijke behandeling veel meer centraal staat. Bovendien zal het tot een grote versimpeling van de WW kunnen leiden. Een transparanter en toegankelijker systeem, met veel lagere juridische kosten en uitvoeringskosten.
Een uitdagende gedachte dus. Zeker gezien de ideeënarmoede bij politieke partijen op dit vlak. De tweedeling op de arbeidsmarkt baart de politiek wel zorgen, maar het enige antwoord dat in Den Haag op links en rechts wordt verzonnen is pogingen doen om mensen weer terug in een vaste baan te drukken. Wie dan toch nog buiten de boot valt, en uit eigen keuze of gedwongen voor een flexbaan kiest, kan bij de politiek op weinig medelijden rekenen. Integendeel, hij kan rekenen op een overheid die vooral barrières opwerpt.
Cynisch genoeg komt dit beleid juist vooral bij linkse partijen vandaan. De SP en de PvdA concentreren zich in het sociale zekerheidsdebat volledig op het verdedigen van de rechten van de ‘haves‘ op de arbeidsmarkt: het vaste contract en de WW. D66 en Groenlinks zeggen meer op te komen voor flexwerkers, maar D66 heeft het te druk met haar samenwerking met eng-christelijk en het kabinet om zich nog druk te maken over hun rechten, en GroenLinks is duidelijk nog niet uit haar identiteitscrisis, gezien ook haar steun aan Asschers wetgeving tegen zzp’ers.
Daarnaast zijn de vakbeweging en zzp-organisaties duidelijk de weg kwijt. Zij reageren aarzelend op de plannen van de werkgevers. ‘Werkloosheid en kortdurende ziekte horen wel bij het ondernemersrisico’, meent FNV Zelfstandig. ZZP Nederland echo’t dat er nog wel ‘ruimte voor het ondernemerschap’ moet blijven.
Hoe krijg je het je strot uit. Alsof zzp’en alleen aantrekkelijk zou zijn voor mensen die zo graag de ondernemer uithangen: grote onzin. En alsof iemand alleen zou kunnen ondernemen als hij onverantwoordelijke risico’s met zijn eigen sociale zekerheid neemt. Ronduit bizar dat deze neoliberale onzin door werknemersorganisaties klakkeloos wordt nagepapegaaid.
Werkgevers komen met dit plan, omdat ze beseffen dat armoede de consumptie remt en dus ook hen treft. Waarom zijn linkse groeperingen en vakbonden dan zo weerspannig tegen dit pleidooi tegen armoede? Omdat ze begrijpen dat ze met een simpeler sociaal stelsel zelf minder functie en dus bestaansrecht hebben? Geen idee. Maar het blijft opmerkelijk dat we voor een progressief links geluid ter verbetering van de sociale zekerheid tegenwoordig kennelijk bij de werkgeversorganisaties moeten zijn.
Het rotsvaste geloof van de politiek in het vaste contract maakt de sociale zekerheid uiteindelijk kapot.
Asscher snapt het nog steeds niet.
In de uitzending van EenVandaag gisteren over flexwerkers en mensen met een vast contract stelde VNO-NCW voorzitter Hans de Boer dat een vaste baan ‘een leugen’ is.
De groei van het corps ‘flexkrachten’ komt niet door een werkgeversreligie, stelt Hans de Boer. Het is een fact of life dat in de huidige markt het aantal flexwerkers groeit.
Een hele ramp voor de rechten van werkend Nederland. Mensen die werken met een tijdelijk contract of op oproepbasis hebben geen ontslagbescherming, en missen vaak een hele hoop voordeeltjes die voor vaste krachten middels de CAO’s geregeld zijn.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over het groeiende leger zzp’ers. Mensen met flexcontracten hebben tenminste nog recht op WW. Dit recht moeten zzp’ers ook ontberen.
De trek van vaste contracten naar flexwerk betekent daarmee een flinke ondermijning van de sociale zekerheid. En Lodewijk Asscher verzet zich hier dan ook tegen. Volgens hem is de groei van het aantal flexwerkers geen natuurverschijnsel, maar een keuze: de keuze van ondernemers. In EenVandaag doet hij een wanhopig beroep op het geweten van ondernemers.
Een fraai stukje ‘killing the messenger’.
Waarom begrijpt Asscher niet dat de groei van het aantal flexwerkers juist wél een natuurverschijnsel is, en dat dit zo blijft zolang het inhuren van flexwerkers door de wetgever veel gunstiger wordt gehouden dan het uitdelen van vaste contracten? Wanneer begrijpt Asscher nu eindelijk dat niet de werkgevers, maar hijzelf degene is die hier iets aan dient te veranderen? Verder lezen Politiek Kwartier | De religie van het vaste contract
COLUMN – Werkloosheid aan de ene kant en stress aan de andere kant: een ziekmakende tweedeling. De politiek doet alsof het niet anders kan. Maar dat kan wel.
Sinds eergisteren zijn we een staatssecretaris armer. De man leek geen controle te kunnen krijgen over de organisatie van de belastingdienst. Helaas, maar volgens mij had niemand dat onderhand nog gekund.
De belastingdienst moet flink bezuinigen, maar in plaats van taken af te moeten stoten krijgt het er juist controletaken bij. De belastingdienst moet dus alles tegelijk doen. Betere controles uitvoeren, een gelijkblijvende service leveren én een reorganisatie doorlopen. En allemaal met minder budget.
Deze combinatie lijkt me onmogelijk. Efficiënter werken kan, maar reorganiseren kost tijd en geld. En dat is er niet.
De belastingdienst is hier niet de enige in. Dit soort doelstellingen worden de meeste (semi-)overheidsorganen en non-profitorganisaties opgelegd. Het heeft niet alleen invloed op de dienstverlening, maar ook op het personeel. In mijn omgeving zie ik veel mensen die geen avond meer thuis zijn, omdat ze op een afgeslankte werkvloer het werk van hun wegbezuinigde collega’s erbij gekregen hebben. De andere kant van de crisis.
Ondertussen weten we: eenderde van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door stress op het werk. Sterker nog: stress zou zelfs de verklaring kunnen zijn voor de helft van al onze gezondheidsklachten. Daarom luidde Asscher vorige maand de alarmklok. Hij wil hier een maatschappijbrede discussie over.
Laat hij dan vooral beginnen met naar het kabinetsbeleid te kijken. Want wat hebben we aan een discussie als er ondertussen een ziekmakende tweedeling wordt gecreëerd, door mensen enerzijds de ziektewet en anderzijds de werkloosheidswet in te bezuinigen?
Het is het gevolg van de crisis, zullen sommigen zeggen. Maar dat is onzin. Het kabinet had ook kunnen kiezen voor andere methoden om de kosten van oplopende werkloosheid te drukken. Bijvoorbeeld door mensen juist uit de werkloosheid te houden door een deeltijd-WW, of met loonmatiging.
De keuze mensen op straat te zetten en de overgebleven mensen het extra werk te laten doen is ideologisch ingegeven. De VVD verwijst graag naar het liberale ideaal van ‘een kleine overheid’. Maar bij de VVD is een kleine overheid niet wat liberalen daar doorgaans mee bedoelen. Het is geen overheid die zich weinig met burgers bemoeit. Integendeel. De VVD stort al jaren een enorme regeldiarree over dit land uit.
‘De kleine overheid’ is in dit land dus gewoon VVD-jargon voor eengoedkope overheid. Maar goedkoop is duurkoop. Werkloosheid en ziekteverzuim kosten klauwen met geld. Daarbij zit niemand te wachten op een organisatorische puinhoop bij de overheid.
Misschien is het beste dat Weekers’ opvolger daarom kan doen duidelijk maken dat dit zo niet langer gaat. Snel bezuinigen betekent: óf taken afstoten, óf de lonen matigen. En als beide politiek gezien niet kunnen, dan kan er niet bezuinigd worden.
De vakbonden op hun beurt kunnen zich ondertussen afvragen wat ze nu eigenlijk liever hebben: een openlijke loonmatiging, of een verkapte loonmatiging, doordat mensen meer werk verrichten voor hetzelfde loon. Met werkloosheid en stress als extra nadelen.
Als ik mocht kiezen, dan zou ik het wel weten. De ontspannen samenleving is verder weg dan ooit. En in tijden van een groot tekort aan werk, is dat best een knappe prestatie.
Klokwerk gaat de komende twee weken ont- en herslakken op een subtropisch eiland. Gelukkig wordt deze column in die tijd waargenomen door niemand minder dan de onvolprezen PJ Cokema.
COLUMN – Waarin Klokwerk in het koffiedik van 2013 kijkt en de voorspelling aandurft dat dit kabinet nog wel even zal blijven zitten.
Dat 2013 een roerig politiek jaar zal worden lijkt wel vast te staan. Voor het kabinet gaat het nu pas echt beginnen. Op de agenda staan bijzonder forse maatregelen: voor de huizenmarkt, in de sociale zekerheid en in de zorg. Ondertussen is het regeerakkoord over de inhoud en uitvoering van die maatregelen nog uiterst vaag. Bovendien hebben we al gezien dat zelfs die vage voornemens niet in beton gegoten zijn. Drie zaken die garant lijken te staan voor heel wat politiek geweld.
Ondertussen roepen vele boze tongen dat zo’n coalitie niet stabiel kan zijn. En een mooie start had dit kabinet dan ook niet. PvdA en VVD kelderen in de peilingen, en met name Rutte heeft zich in een lastige positie gemanoeuvreerd. Voor de verkiezingen heeft hij de zelfverklaarde hardwerkende Nederlander immers duizend euro belastingverlaging beloofd. Dat doet het natuurlijk leuk tot het stembusmoment. Maar eens komt het moment van de waarheid. Zelfs met de VVD aan het roer.
Dit heeft de mooiweerpartij inmiddels gemerkt. Met het vrijkomen van het regeerakkoord werd rechts Nederland ernstig verstoord tijdens het vingerlikken. Het was een harde schok te beseffen dat de rekening van de crisis niet enkel naar de onderkant van de samenleving kan gaan.
De PvdA-bestuurders lijken daarentegen een handigere strategie te kiezen dan hun collega’s. Ze hebben zich inmiddels gespecialiseerd in het vooral-niets-toezeggen. Zei Samsom voor de verkiezingen al keer op keer dat hij uiteindelijk niets kon beloven, momenteel schreeuwt Asscher van de daken dat we er vooral op moeten rekenen dat hij in de toekomst nogal tegen zal vallen. En ondertussen doet zijn collega Van Rijn er nog een schepje bovenop door alvast de demonstraties die tegen hem georganiseerd zullen worden te voorspellen.
Slim, want daarmee is de kans dat ze werkelijk teleur stellen natuurlijk weer een stuk kleiner. De PvdA kan zo feitelijk alleen maar winnen, de VVD alleen verliezen. Theoretisch gezien dan. Want het is nog maar zeer de vraag of deze strategie bestand is tegen de klap die de uiteindelijke resultaten zullen geven.
Spannend dus. Van zoveel onzekerheid worden veel mensen zenuwachtig. Mij lijkt het echter een zegen voor de democratie dat er een kabinet zit dat niet alles heeft dichtgetikt in een regeerakkoord, maar punt voor punt draagvlak gaat zoeken in de samenleving.
En daarbij zie ik dit kabinet het jaar wel overleven. Ome Maurice de Wafwaf mag dan iedere week wel een nieuwe virtuele verkiezingswinnaar aanwijzen, de algemene boodschap is eigenlijk vrij saai. Het politieke landschap ziet er na de verkiezingen namelijk gewoon weer zo uit als een aantal maanden daarvoor. Een stuk of vijf partijen die om de twintig zetels hangen en om beurten een zeteltje winnen of verliezen.
De PvdA en de VVD zullen daarmee waarschijnlijk beter dan de critici begrijpen dat hun winst behoorlijk incidenteel was, en de kans vrij klein is dat ze de volgende ronde weer zullen winnen door in de laatste weken weer met tien tot twintig zetels te stijgen. Ondertussen hebben ze toch maar rond de veertig zetels elk, een kabinet, en een tot op het bot verdeelde oppositie waarin het goed winkelen is. En wanneer krijg je opnieuw de kans om een coalitie te vormen met maar één partij, waartegen je je ook nog prachtig af kan zetten? Niet zo snel meer.
Alleen maar goede redenen dus voor beide partijen om het kabinet vooral nog maar even te laten zitten. De volle vier jaar het liefst. Rutte zit op rozen.
