COLUMN – Waarin Klokwerk zich andermaal verbaast over de inefficiënte manier waarop wordt omgegaan met werkloosheid.
Crisis? In de VS en in landen als Turkije lijkt de crisis wel voorbij. Daar koos men ervoor de crisis te bestrijden met investeringen in infrastructuur en sociale zekerheid om werkgelegenheid te stimuleren.
De EU koos voor de omgekeerde strategie: die van saneren en bezuinigen, inclusief een opgelegde radicale uitverkoop van de collectieve goederen van de zuidelijke landen.
Je hoeft geen topeconoom te zijn om te bedenken dat hierdoor de werkloosheidscijfers verder oplopen en de crisis zich verdiept. Wie daar anders over dacht ziet zijn ongelijk nu hopelijk wel bevestigd.
Kwaad naar Europa wijzen is echter onterecht. Want juist Nederland is bij uitstek medeverantwoordelijk voor deze Europese strategie. Daarbij doet de landelijke politiek er schijnbaar alles aan de werkloosheidscijfers verder te laten groeien.
Het nieuws is al meer dan een week oud maar wordt nog volop gedeeld in de sociale media: een weggesaneerde straatveger moet voor zijn uitkering… straten vegen. Zogenaamd om werkritme en werkervaring op te doen.
De absurditeit van hoe we met werkloosheid omgaan in één treffend voorbeeld samengevat. Officieel mag het niet leiden tot verdringing, maar iedereen kan snappen dat wanneer werklozen gedwongen worden afgestoten taken alsnog uit te voeren de behoefte nooit meer zal ontstaan er ooit nog iemand voor aan te nemen.
Politieke tegengeluiden op dit vlak ontbreken echter vrijwel volledig. Staatssecretaris Klijnsma gaat onderzoek doen naar de misstanden, nadat de SP en de FNV campagne voerden tegen het werken voor een uitkering. Maar allemaal vinden ze dat ‘werken als therapie’ wel toegestaan moet blijven.
En dat is dus precies hoe dat geval van die straatveger wordt verdedigd.
Waarom trappen we nog in die onzin? Een leerproces levert geen geld of diensten op. Wanneer een opleiding gaat renderen heet dat werk. En bij ‘training on the job’ hoort een eerlijke beloning voor de ‘job’.
Uitkeringsgerechtigden hebben hun uitkering omdat ze werkzoekend zijn. Zij hebben daarom de plicht zich in te zetten werk te vinden, door te solliciteren en door zich bij te scholen. En zij verdienen hierbij hulp. Het cynische is dat van alle re-integratietrajecten van het UWV en de sociale diensten nog nooit is aangetoond dat ze enig effect hebben. De projecten worden geëvalueerd aan de hand van de uitstroom naar werk. Maar het is onduidelijk of die uitstroom dankzij of ondanks dat traject gebeurt. Veel schrijnende anekdotes over verplichtingen die sociale diensten, het UWV en bedrijven waarmee zij samenwerken opleggen doen het laatste vermoeden.
Het is sowieso al hoogst twijfelachtig of het überhaupt mogelijk is om mensen met dwang en plicht te motiveren voor de arbeidsmarkt. Daarbij is het crisis. Er zitten op dit moment massa’s mensen aan de kant die wél gemotiveerd zijn. Als zij al niet aan de bak komen, dan is het volkomen zinloos om ongemotiveerde mensen te gaan ‘prikkelen’.
Het wordt daarom eens tijd dat we afstappen van de onzinnige dwang- en disciplinemaatregelen voor werklozen. Dit zijn op zijn best nutteloze bezigheidstherapieën, en op zijn slechtst nauwelijks verkapt misbruik van werklozen. Het leidt tot mensonwaardige praktijken, het is zinloos en het kost werkgelegenheid.
De enige rechtvaardiging voor zulk beleid is een misplaatst gevoel van jaloezie naar mensen die in een situatie zitten die allesbehalve benijdenswaardig is.