COLUMN – Jetta Klijnsma wil de wachttijd voor de bijstand invoeren… terwijl ze geen flauw idee heeft van de gevolgen.
De media-aandacht was minimaal, maar vlak voor het reces stuurde Jetta Klijnsma nog een plan over de bijstand naar de Tweede Kamer: als het aan haar ligt moet voortaan iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt eerst vier weken wachten, en zelf zoeken naar werk.
Voor jongeren is dit sinds januari 2012 al praktijk. In elf gemeenten is geëxperimenteerd met de invoering van deze maatregel voor andere groepen. De resultaten zijn volgens Klijnsma veelbelovend. Tussen de dertig en vijftig procent van de mensen die bij de sociale diensten kwamen vroeg uiteindelijk geen uitkering aan. De helft van hen had zelf al werk gevonden. Dit schrijft Klijnsma in haar brief.
Maar dit roept bij mij enkel meer vragen op, waarop helaas geen antwoorden blijken te zijn.
Ten eerste de vraag of de uitkering bij die dertig tot veertig procent uiteindelijk ook zou zijn toegekend. Een aanvraag doen betekent immers nog niet dat die aanvraag uiteindelijk wordt ingewilligd. Een rondje googelen leert mij dat afwijzingspercentages van dertig tot veertig procent niet ongewoon zijn. Rekent Klijnsma zich niet ten onrechte rijk?
De tweede vraag is of de mensen die in deze periode werk vinden dat niet ook zouden hebben gevonden als ze wel gewoon bijstand hadden gekregen. Iemand die een bijstanduitkering ontvangt, heeft tenslotte net zo goed de plicht om te solliciteren.
En dan de derde en belangrijkste vraag: wat is er met die andere helft van de mensen die niet terugkomt gebeurd? Zijn deze mensen wel goed terecht gekomen? Heeft deze maatregel niet geleid tot financieringsproblemen, zodat wij deze mensen binnenkort terug kunnen vinden in het zwarte circuit, de criminaliteit, de schuldhulpverlening of op straat?
Al deze vragen worden in het rapport waar Klijnsma zich op baseert niet beantwoord. Integendeel: in dit rapport staat letterlijk dat de meeste gemeenten de cijfers niet op orde hebben en dat het daarom aan inzicht in de effecten van de maatregel op de samenleving totaal ontbreekt.
Hoe kan Klijnsma dan nog van een succes spreken? Dat kan alleen als haar maar één ding interesseert: hoeveel geld heb ik bespaard – en de rest haar niets kan schelen.
Van de VVD kan je de rondedansjes bij dit soort resultaten nog verwachten. Maar een staatssecretaris van een zich sociaal noemende partij zou toch op zijn minst zorgvuldiger moeten zijn.
Bijstand is de laatste invulling van het fundamentele recht op levensonderhoud. Het is de uitkering waar iedereen recht op heeft die buiten zijn schuld om zonder ander inkomen komt te zitten.
In deze tijden zijn dat nogal wat mensen. Bijstand is ervoor om te voorkomen deze mensen in financiële problemen raken. Bovendien is het een manier om ze te begeleiden en problemen vroeg te signaleren, zodat de afstand tot de arbeidsmarkt niet alleen maar groter wordt.
Wat we hier zien is dat zonder enige kennis van zaken blind wordt gesneden in een basisvoorziening in tijden dat deze het hardst nodig is. Buitengewoon onverantwoordelijk.