COLUMN – Waarin Klokwerk tot de pijnlijke conclusie komt dat er voor Nederland met grotere machten als de VS en Rusland eigenlijk niet te onderhandelen valt.
Stel, je bent een inlichtingendienst. Je job is mensen lokaliseren die jouw land bedreigen.
En stel nu dat er in jouw land een paar bedrijven gevestigd zijn die gegevens van bijna alle mensen op de hele wereld op hun servers hebben staan. Bedrijven die er bovendien bekend om staan dat ze niet echt supersecuur omgaan met de privacy van hun klanten.
Ga je dan je mankracht inzetten op het laten surveilleren van mogelijk schadelijke personen met een walkietalkie en een regenjas? Natuurlijk niet.
Op die manier bezien kunnen de onthullingen van Edward Snowden eigenlijk nauwelijks onthullingen genoemd worden. Maar helaas is in ieder land het lekken van staatsgeheimen strafbaar, ook in de VS. Vandaar dat onze held vluchtte naar Rusland.
In Rusland is de bevolking ondertussen officieel nog behoorlijk blij met Poetin. Ergens logisch, als je bedenkt wat de alternatieven zijn die de Russen kennen: een communistisch schrikbewind; een hervormer die de Sovjet Unie deed exploderen; een dronken opa die het land uitleverde aan de maffia.
Onder Poetin heeft in Rusland de overheid de touwtjes weer in handen, het land speelt weer mee als wereldmacht, en voor veel mensen zijn nu eindelijk economisch betere tijden aangebroken.
Helaas, ondanks dat je cynisch kunt stellen dat Rusland voor een politiek vluchteling inmiddels kennelijk meer voor de hand ligt dan Nederland, stelt Poetin zich in eigen land op als een nieuwe tsaar. Mensen die hem ook maar één strobreed in de weg liggen worden geïntimideerd en zo mogelijk met geweld uit de weg geruimd, of het nu om terroristen, actievoerders, oppositieleden of homoseksuelen gaat. In al zijn uitingen kent hij slechts één taal: powerplay.
De Russische kiezer maakt dit allemaal niet zoveel uit. De Rus is nu eenmaal niet gewend aan de westerse waarden van vrijheid en gelijkheid.
Maar wij? Poetin deinst er niet voor terug met gewapende troepen een Nederlands schip in internationale wateren te enteren en Nederlandse staatsburgers te arresteren. Nota bene in het “vriendschapsjaar” tussen Rusland en Nederland.
Rusland en de VS, ze doen wat ze willen, en trekken zich van ons uiteindelijk niet zoveel aan. De teleurstellende reacties van Timmermans en Plasterk op de bovengenoemde zaken hebben dan ook meer te maken met onze onmacht dan met onbegrip of onwil.
We zullen ermee moeten leren leven dat alles wat we op het net bekijken, leuk vinden of versturen, wordt gescreend en afgeluisterd in de VS. Veel verder dan vriendelijk vragen of de VS ons als trouwe bondgenoten een beetje willen ontzien komen we niet.
Zolang wij dit soort internationale kwesties niet via Europa kunnen – en willen – regelen, kan Nederland piepen bij ongewenste acties van dit soort supermachten, meer dan wat krokodillentranen zit er voor ons niet in.
En zo moeten we kennelijk ook leren leven met het feit dat als je een mening hebt, je maar beter zo ver mogelijk van Rusland weg kan blijven. Maar dat geldt wat mij betreft dan ook voor onze koning en onze atleten. Diplomatie en de dialoog zoeken, allemaal prima, als het resultaat is dat je keer op keer in je gezicht wordt uitgelachen moet je een keer conclusies trekken.