Toptalent dat niet wil werken voor het salaris van een minister zijn we beter kwijt dan rijk.
Deze week snaterde WC-eend dat WC-eend te weinig betaald krijgt: toezichthouders en bestuurders van publieke sectoren verkondigden dat we in de problemen zouden komen als hun salarissen verlaagd worden.
Natuurlijk steunde de partij van het grootgraaien deze mensen meteen in hun betoog. En daar werd datzelfde argument weer herhaald: het is gevaarlijk om de salarissen van bestuurders te verlagen, want daarmee zou het toptalent naar het buitenland verdwijnen.
Ik zou zeggen: laat ze gaan. Graag zelfs. Want volgens mij zijn we dit soort figuren beter kwijt dan rijk.
De overtuiging dat geld de belangrijkste reden is dat mensen bewegen is hardnekkig. Zij kwam de afgelopen maand in de discussie over de ‘bijstandsmoeder‘ ook weer naar voren. Nadat bleek dat iemand met een full-time baan ook bij minimumloon niet minder verdiende dan iemand in de bijstand, waren er weer mensen die reageerden dat ze voor die paar tientjes – of zelfs paar honderd euro extra – hun bed niet uit zouden komen.
Mensen die dat beweren zitten zelf nooit in de bijstand. Gelukkig staan de meeste mensen als ze zelf eenmaal in de bijstand zitten er dan ook heel anders in. Om te beginnen weten zij maar al te goed dat wie van zo een laag budget leeft niet makkelijk kan doen over een tientje meer of minder. Maar belangrijker: van bankhangen worden mensen ongelukkig. De meeste mensen werken niet alleen voor het geld, maar ook om zich nuttig en gewenst te voelen.
En laten we hem eens omdraaien: mensen die liever formulieren invullen, hun tandenborstels laten tellen en re-integratietrajecten volgen dan dat ze voor je werken, zou ik zelf als ik werkgever was absoluut niet in dienst willen hebben.
Het beeld van de homo economicus is in de psychologie al lang achterhaald. Maar in de politiek blijft het de heersende religie. Een religie met nogal kwalijke gevolgen. Het heeft geleid tot een maatschappij waar aan de onderkant mensen redeloos worden afgeknepen en murwgepest, een geldverslindende industrie waardoor niemand sneller aan werk komt, terwijl aan de top gegraaid wordt bij het leven, met een internationale crisis als bonus.
Tot zover het succes van het neoliberale ideaal.
Het probleem bij topbestuurders, zo is gebleken, is ten eerste de neiging om hun onderneming een miljoenenverlies aan te doen door middel van volstrekt onverantwoordelijk en roekeloos gedrag, en ten tweede de neiging om teveel te letten op de inhoud van hun eigen zakken, en te weinig hart te hebben voor de onderneming die zij leiden.
Dit heeft volgens mij alles te maken met onze beloningscultuur. Wie 100% van een ministerssalaris te weinig vindt om een ziekenhuis, school of woningbouwvereniging te leiden, is mijns inziens volledig ongeschikt voor die functie. Hij of zij mag misschien een ’toptalent’ zijn, maar dan wel een toptalent met volstrekt verkeerde motieven.
En onder de mensen met verkeerde motieven zijn de toptalenten het gevaarlijkst. Daarom lijkt het mij juist een bijzonder zeldzaam goed idee om die salarissen aan te passen, zodat deze mensen zo snel mogelijk het land verlaten. Liever vandaag dan morgen. Want hoe eerder die bloedzuigers hun biezen pakken, hoe beter. In de laag onder ze barst het van het potentiële toptalent dat staat te trappelen om hun functie over te nemen.