COLUMN – Het akkoord over het sociaal leenstelsel heeft meer nadelen dan voordelen. Maar klaarblijkelijk had van Ojik behoefte aan zijn eigen ‘Kunduz’.
Van Ojik heeft wat uit te leggen. Deze week tekende hij een akkoord waarmee hij de gemiddelde studieschuld met 15.000 euro ophoogt. Volgens hem wordt het stelsel er eerlijker op.
Toegegeven, sommige zaken in het plan zijn goed verdedigbaar. Het maximale percentage verplicht afbetalen wordt flink lager, en mensen met een laag inkomen worden bij het afbetalen meer ontzien dan nu het geval is. Inderdaad een forse verbetering ten opzichte van de situatie nu. Verder is het natuurlijk leuk dat er wat extra OV-kaarten worden uitgedeeld.
Maar dat was het dan ook wel.
De hogere aanvullende beurs voor kinderen van ouders met een laag inkomen die GroenLinks bedongen heeft lijkt leuk, maar netto gaan deze studenten er toch op achteruit. Daarbij heeft iemand met rijke ouders die weigeren te betalen aan de studie daar niks aan.
GroenLinks verdedigt haar actie met het argument dat met de huidige basisbeurs ook mensen met lage inkomens meebetalen aan de studie van mensen die daardoor later veel verdienen. Zij noemt dat onnodig en oneerlijk.
Een onzinargument. Zo kan alles wat uit de belastingen gefinancierd wordt wel worden afgedaan als diefstal van degene die er niet rechtstreeks van profiteren. Daarbij hebben we nog altijd een progressief belastingstelsel.
Of de vrees dat het sociaal leenstelsel studenten afschrikt bewaarheid wordt zullen we moeten afwachten. Maar de hele maatschappij heeft baat bij goed opgeleide professionals. Natuurlijk mogen mensen die dankzij hun studie veel verdienen hier ook zelf voor betalen. Maar dit kan prima via de belastingen. Jonge mensen nog voor ze aan het werk zijn opzadelen met een zware schuldenlast is echter buitengewoon ongezond. Als we iets sinds 2008 hebben moeten leren, is het dat de kredietcultuur dodelijk is.
Los daarvan blijft er op ons toch al veel te ingewikkelde sociale stelsel een extra administratie die alleen maar groeit.
De studiefinanciering was door eindeloze bezuinigingen en hervormingen toch al knap waardeloos geworden, maar wordt er weer niet beter op. In een werkelijk laagdrempelig en eerlijk stelsel kreeg iedereen, ongeacht de beurs van zijn of haar ouders, tijdens zijn of haar leven het recht om het equivalent van vier jaar bijstandsniveau te ‘verdienen’ met het halen van studiepunten, volledig gefinancierd door de belastingen. Geen leningen, geen leeftijdsgrenzen. Laagdrempelig, eerlijk en flexibel.
Daar raken we verder en verder vanaf. De opstelling van GroenLinks is daarbij opmerkelijk. Eindelijk weer opklimmend na het Kunduz-Dibi-Sap debacle kiest GroenLinks om juist met dit punt weer politiek te gaan bedrijven. Vreemd, want het leenstelsel was zeker geen kernpunt voor GroenLinks. Tijdens het congres waarop het partijprogramma werd behandeld was er felle oppositie tegen. Ook de jongerenorganisatie van GroenLinks nam er afstand van.
Resultaat? Studenten zijn woedend, en voor andere oppositiepartijen is het makkelijk prijsschieten.
Het lijkt verdacht veel op hoe GroenLinks er destijds met de missie naar Kunduz werd ingeluisd. De politietrainingsmissie kwam op een voorstel van GroenLinks om iets leuks-naïefs voor Afghanistan te doen. Dat deze missie niet zou brengen wat bedoeld was zag iedere leek toen het concreet werd ook wel. GroenLinks eiste daarop garanties. Het voorstel werd daarop verregaand aangepast, maar werd er bepaald niet geloofwaardiger op.
Tenenkrommend om te zien hoe deze partij blijkbaar weinig tot niets van haar eigen blunders heeft geleerd.