COLUMN – Met het afschaffen van het verplichte eigen risico in de zorg is niet alleen de gezondheid, maar ook onze portemonnee gebaat.
Voor volgend jaar staat weer een verhoging van het verplichte eigen risico in de zorg op de rol. De gedachte is dat als dit eigen risico maar flink hoog is, mensen vanzelf minder snel gebruik maken van gezondheidszorg. En dan zijn we uiteindelijk goedkoper uit.
De rijksoverheid is dan ook enthousiast over het verplichte eigen risico: uit onderzoek zou blijken dat van alle mensen ‘slechts’ 4% ongewenst van zorg afziet! En slechts de helft zou dit doen uit angst voor hoge kosten.
Maar… is het aanvaardbaar dat jaarlijks 2% van de bevolking door financiële overwegingen te weinig zorg krijgt? Daarbij wordt in de publicatie raar gegoocheld met cijfers. In het onderzoek zag 9% van de mensen van zorg af terwijl helemaal niet duidelijk is of dit ongewenst was. En wat is ongewenst? Kunnen mensen dit zelf en op de korte termijn waarop gekeken werd wel goed beoordelen?
Bovendien blijkt dat het verplicht eigen risico met name veel onduidelijkheid oplevert. Twintig procent van de mensen denkt dat de huisarts onder het eigen risico valt en een bezoekje aan die arts dus kosten oplevert (dat is niet waar), en veertig procent van de mensen denkt met een verwijsbrief van de huisarts ‘gratis’ af zijn (en dat klopt ook niet).
Zo positief vind ik de resultaten van dat onderzoek dus niet.
Ondertussen luiden de huisartsen de noodklok. Zij ervaren dat mensen steeds vaker afzien van noodzakelijke zorg. Zo krijgt preventie in de zorg een kleinere kans, waarmee de uiteindelijke kosten juist stijgen.
Schaf dat verplichte eigen risico toch af.
De doorgedraaide vrijemarktliberaal die denkt dat mensen dan massaal onnodig gebruik gaan maken van de zorg vergeet dat niet de mensen zelf bepalen of zij zorg nodig hebben, maar de huisarts. De arts velt zijn oordeel op basis van zijn medische kennis, niet op basis van financiële overwegingen. Hij is helemaal niet gebaat bij het doorverwijzen naar dure instanties en het voorschrijven van nutteloze medicijnen.
Het bepalen waar die nodige zorg vervolgens zo goedkoop mogelijk ingekocht kan worden is de functie van de zorgverzekeraar. Die heeft dáárvoor weer de kennis en het overzicht. Op dat systeem valt van alles aan te merken, maar het maakt een verplicht eigen risico volstrekt overbodig.
Ook voor Zorgverzekeraars is het Verplicht Eigen Risico nadelig. Het is administratief ingewikkeld en daarmee kostbaar. Bovendien willen zorgverzekeraars omwille van de winst natuurlijk liever wel verzekeren dan niet.
Slechts wie verwacht niet ziek te worden kan uit eigenbelang voor dat verplicht eigen risico zijn. Maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Uiteindelijk komen we helaas bijna allemaal wel een keer aan de beurt. En vaak sneller dan we beseffen. Van alle mensen die in 2011 voor een vrijwillige verhoging van het eigen risico kozen, betaalde zeker 10% uiteindelijk de volle mep.
Daarmee vind ik zelfs het vrijwillige eigen risico discutabel. Want ook de gezonde premiebetaler is er niet bij gebaat dat ziekten te laat behandeld worden, en de daarbij oplopende kosten.
Het is kortom erg onverstandig de medische kennis van de arts ondergeschikt te maken aan de kortetermijngedachten van onze beurs. Gezondheidszorg moet voor iedereen toegankelijk zijn. Voorkomen is immers beter dan genezen. Niet alleen voor onze gezondheid zelf, maar ook voor onze portemonnee.