Om de zorgkosten beheersbaar te houden zou kwaliteit beloond moeten worden in plaats van kwantiteit.
Lekker op dreef, dit kabinet. De volgende stap in het vernielen van onze verzorgingsstaat ten gunste van de neoliberale heilstaat is definitief: volgende week wordt de vrije artsenkeuze ten grave gedragen. Verzekeraars kunnen vanaf 1 januari 2016 met een budgetpolis komen, waarbij de patiënt en de huisarts zwaar beperkt worden in hun keuze voor een medisch specialist.
Het idee hierachter is dat mensen dan niet zomaar naar een of andere dure kwakzalver gaan, omdat de zorgverzekeraar dat ballonnetje dan doorprikt. De helende kracht van marktwerking.
Er gaat juist met die marktwerking echter een aantal dingen fundamenteel mis.
Momenteel is het de huisarts die doorverwijst. Zorg verlenen is maatwerk, en de zorgverzekeraar is geen medisch expert. Mensen met een budgetpolis zullen naar specialisten met het laagste uurloon en de goedkoopste behandelingen worden gestuurd, zonder medische garantie dat dit ook de beste behandelingen zijn. Laat staan de meest comfortabele. De zorg wordt hiermee kortom puur op prijs geselecteerd, en niet meer op kwaliteit.
Het cynische is dat hiermee ook de polissen met complete dekking duurder zullen gaan uitvallen dan de huidige polissen. Zo werkt dat immers met verzekeringen: wanneer er differentiatie optreedt, bloeden de mensen die het meest vragen dubbelop, omdat de solidariteit afneemt.
En het stuitende is dat de zorg zo uiteindelijk ook niet goedkoper wordt, maar alleen schijnbaar goedkoper. Als we jong en gezond zijn, ja, dan betalen we een lage premie. Maar als we ziek worden en simpelweg goede zorg willen, dan krijgen we de rekening gepresenteerd. Dan blijkt dat we al die tijd misschien wel lekker weinig premie betaalden, maar dat we die premie al die tijd betaalden voor bijna niets.
Ondertussen wordt de perverse prikkel die de zorgkosten opdrijft niet aangepakt. Want er is wel degelijk iets fundamenteel mis in ons zorgsysteem.
De fout zit hem erin dat specialisten niet worden betaald voor resultaten, maar voor de zorg die ze leveren. Dat werkt verspilling in de hand. Het afrekenen in handelingen, uren en medicijnen maakt het aantrekkelijk voor ziekenhuizen en de farmaceutische industrie om ons zoveel mogelijk zorg te laten afnemen en ons ervan afhankelijk te houden.
Dit is vooral een probleem bij de farmaceutische industrie, waar de grootste winsten gemaakt worden op medicijnen die een leven lang geslikt moeten worden. Voor ziekenhuizen betekenen behandelingen nu vooral werkgelegenheid, maar als dit kabinet erin slaagt hen toe te staan winst te maken, wordt dit effect ook daar groter.
Wat zou moeten gebeuren om die perverse prikkel te neutraliseren, is zorgverleners niet meer te betalen voor het leveren van zorg, maar voor resultaten. Dus niet voor medische handelingen en medicijnen, maar voor genezing, pijnbestrijding en patiëntentevredenheid. Betalen voor kwaliteit in plaats van kwantiteit.
Hoe dit praktisch in te richten is nog een hele puzzel. Beoordeling van een behandeling zou in ieder geval door een onafhankelijke derde moeten gebeuren, bijvoorbeeld de huisarts. Hoe dan ook, het vereist een omwenteling van ons systeem, dat nu gericht is op het vergoeden van behandelingen, uren en medicijnen. Zolang die omwenteling echter niet is gemaakt, werken maatregelen als het afschaffen van de vrije artsenkeuze en het winstmakend maken van ziekenhuizen alleen maar averechts. Voor iedereen.
Behalve voor hen die bakken met geld verdienen aan zieke mensen. Een ziekmakend systeem.