COLUMN – Waarin Klokwerk Willem-Alexander oproept zijn koningschap te beginnen met een Koninklijke daad.
Een echte koningin laat zich niet regisseren. Die maakt het nieuws zelf. Zo gebeurde in Nederland en er klonk geen woord kritiek; men lag aan haar voeten.
Helaas voor republikeinen blijkt Nederland weer massaal te vallen voor de Oranjes. Schandalen genoeg, geruchten nog veel meer, maar het deert ze niet. In ons kikkerland verandert het koningshuis juntadochters in prinsessen. En een feitelijk vrij vlakke toespraak maakt tranen los.
Ernstig? Welnee. Het hebben van een sterk staatssymbool heeft veel voordelen. Het koningshuis leert politici bescheidenheid en weet toch maar alle lagen van de bevolking, van arm tot rijk, van allochtoon tot immigrant, aan te spreken. Natuurlijk, een democratisch gekozen staatshoofd is politiek correcter. Maar we kunnen republikeinen altijd toebijten dat al zouden we naar de stembus gaan om een staatshoofd te kiezen, het volk alsnog massaal zou kiezen voor dit koningshuis.
Sommigen proberen het koningshuis nog aan te vallen door op de kosten te wijzen. Zes paleizen, een enorm zeilschip, een ruime toelage én vrijstelling van belastingen, het lijkt allemaal wat aan de brede kant. Met de Balkenendenorm heeft het in ieder geval niet zoveel te maken. Maar de hoogte van de toelage staat op zich los van het al dan niet gekozen-zijn, en een gekozen staatshoofd is niet per se goedkoper. En dan zijn er nog de baten. Het is moeilijk in cijfers uit te drukken, maar het effect van een echte koning met die eeuwige handelsmissie in zijn kielzog moeten we niet onderschatten.
Een weliswaar duur betaald maar functioneel sprookje dus. Wat blijft er dan nog over om te zeuren? De politieke macht. Het hele idee van erfelijke macht is natuurlijk volkomen uit de tijd en gaat recht tegen de regels van een democratische rechtsstaat in. En politieke macht hebben de Oranjes nog steeds. Het benoemen van de formateur is ze dan wel uit handen geslagen, nog steeds tekent de koningin iedere wet, is ze voorzitter van de Raad van State en drinkt ze geregeld kopjes thee met de politieke top.
In praktijk is eigenlijk iedereen die na kan denken tegen deze zaken. De discussie hierover loopt echter nogal stroef. Waarom? Omdat deze discussie wordt ervaren als gênant.
En dat is zij ook. Zij gaat immers over mensen die zich zelf niet in die discussie kunnen mengen. Daarom mijn advies aan koning Wim-Lex de eerste: verlos ons toch van die wederzijdse schaamte en snij die discussie zélf kordaat af door op een goed moment aan te kondigen dat je met die hele politiek niets meer te maken wilt hebben.
Dat politieke gezeur, ik vraag me ook af waarom je dat als koning eigenlijk zou willen. Laat die ambities om je met beleid bezig te houden toch varen, en werp je lekker op de promotie van Nederland in binnen- en buitenland. Dat is niet alleen nuttiger, maar nog veel leuker ook.
Bovendien zal hoogst waarschijnlijk iedereen je beslissing roemen als een Koninklijke daad. En dat lijkt me geen slecht begin.