COLUMN – Het kabinet begint een oorlog tegen zzp’ers, omdat zij de sociale zekerheid zouden ondermijnen. Maar deze ondermijning van de sociale zekerheid komt van de politiek zelf. En deze oorlogsverklaring maakt het alleen maar erger.
De Speld presenteerde het een paar maanden geleden nog als grap, maar de werkelijkheid achterhaalt ook hier de satire: deze week werd duidelijk dat het kabinet de oorlog verklaart aan zzp’ers.
Waarom? Zelfstandigen betalen minder belasting dan werknemers, maar doen wel een beroep op een deel van de sociale zekerheid. Zo zouden zij het sociale stelsel steeds meer ‘uithollen’.
Dit is echt de omgekeerde wereld. Alsof zzp’ers voor een dubbeltje op de eerste rang zouden zitten! Integendeel: zekerheden zoals werkgarantie (ontslagbescherming), loondoorbetaling (WW), arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WIA) en pensioenopbouw zijn voor zzp’ers veel kostbaarder dan die paar duizend euro fiscaal voordeel per jaar. Zzp’ers kunnen goedkoper zijn voor werkgevers omdat zij zelf een groot risico te lopen, een risico dat te duur is om af te kopen omdat er voor hen geen collectieve regelingen zijn.
Daarom is het ook uitermate beledigend nu van het kabinet te moeten horen dat zzp’ers de sociale zekerheid zouden uithollen: het is juist de politiek die dit laat gebeuren, doordat zij al jaren te belazerd is om voor deze groep mensen betere voorzieningen te regelen. Ik zou zeggen: begin daar eens mee.
In plaats van zzp’ers financieel de nek om te draaien zou het beter zijn ze toegang te geven tot de pensioenfondsen tegen dezelfde kosten als werknemers, en de inleg verplicht te maken. Geef ze met hun gemiddeld jaarloon ook toegang tot de WIA. En wat werkloosheid betreft: laat zzp’ers een even hoge premie betalen als de WW-premie, en maak van die pot geld een simpele verzekering tegen jaarlijkse schommelingen in het inkomen. Een inkomensverzekering zonder sollicitatieplicht dus.
Met dit laatste zouden zij overigens een prima proefkonijn zijn voor een mogelijke hervorming van de WW. Want een dergelijke flexibele spaarregeling voor magere tijden is waarschijnlijk ook voor werknemers gunstiger dan de ingewikkelde en bureaucratische WW.
Wat kan hier tegen zijn? Ik hoor het alweer: zzp’ers zouden volgens sommigen dan ‘geen ondernemers’ meer zijn. Grote onzin. Ondernemen is gelukkig nog altijd wat anders dan onverzekerd rondlopen. Iemand is tenslotte ook niet minder ondernemer door de verplichte ziektekostenverzekering. Bovendien zijn er zat zzp’ers die om heel andere redenen zelfstandig werken dan dat ze zo graag de ondernemer uithangen.
Met maatregelen als bovenstaand zou de politiek pas echt bezig zijn met het repareren van de sociale zekerheid. En pas dan zou het redelijk zijn te praten over het afschaffen van de fiscale voordelen, omdat die dan niet meer nodig zouden zijn ter compensatie.
Maar het redden van de sociale zekerheid is naar ik vrees niet het werkelijke motief. Het gaat hier om niets meer dan de zoveelste ordinaire bezuinigingsmaatregel. En dit keer zijn zzp’ers de sjaak. Ja, dan kan je ze maar beter eerst even zwartmaken.
Met dat bezuinigen zou de regering zich echter behoorlijk kunnen misrekenen. Doorgaans ontstaan er geen nieuwe banen met het duurder maken van arbeid. In plaats van dat er banen ontstaan, zal eerder werk verdwijnen, en heel wat zzp’ers zullen in de bijstand belanden. Daarmee is het niet alleen een onbeschofte, maar ook nog eens een dure maatregel.