Er zijn genoeg redenen voor de politiek om een marktpartij als Facebook steviger aan te pakken.
Facebook is meer dan een speeltje. Facebook biedt een belangrijk platform om relaties en een netwerk te onderhouden.
Facebook is echter alles behalve een neutraal platform. Facebook bepaalt voor zijn gebruikers wat belangrijk is. Door middel van de informatie die Facebook over gebruikers via de “like”-knop vergaart wordt de informatie die op de zogenaamde newsfeed wordt aangeboden gesorteerd en sterk beperkt.
Twee artikelen hierover vielen mij op. Ten eerste een artikel van iemand die bij wijze van experiment alles maar dan ook alles van zijn tijdlijn op Facebook like-te. Hij rapporteert niet alleen dat daarop de reclame zijn vrienden van zijn tijdlijn verdrukte (voorspelbaar), maar ook – en dat is opmerkelijk – dat de politieke extremen zijn tijdlijn begonnen te overheersen. Tegelijkertijd begonnen zijn activiteiten de newsfeed zijn van zijn connecties te overheersen.
Een tweede artikel kwam van iemand die de hele “like” of “vind ik leuk”-knop in de ban had gedaan. De resultaten van dit testje waren wat vager en worden vertroebeld doordat de gebruiker ook aangaf meer reacties te plaatsen. Hij rapporteert in ieder geval een meer humane newsfeed.
Wat heeft dit met politiek te maken? Veel. Facebook is meer dan gewoon een stuk gereedschap om contact te houden met mensen en op de hoogte te blijven van de activiteiten van instanties. Facebook is naast een netwerkplatform een apparaat geworden dat actief het blikveld vernauwt. Daarbij is Facebook is een instrument voor partijen die betalen. Dit kan om marktpartijen gaan, maar ook om politieke facties, zoals bijvoorbeeld de Mossad of IS. Niemand weet wie de partijen zijn die Facebook aansturen want openheid hierover wordt niet gegeven.
Ondertussen geeft het Facebookteam aan zelfs aan experimenten uit te voeren om te kijken hoe het de emoties van Facebookgebruikers kan beïnvloeden middels het aanbod. Los daarvan heeft het bedrijf al bewezen niet altijd even zorgvuldig om te gaan met de privacy van zijn gebruikers.
Omdat het een zogenaamde marktpartij betreft staat de politiek erbij en kijkt ernaar. En ik zie de reacties onder dit blog die in het verlengde daarvan liggen alweer komen: “Dan neem je toch geen Facebook? Ik kan al jaren zonder”.
Die mensen zou ik graag willen uitdagen om bijvoorbeeld een succesvol blog te runnen zonder sociale media. De keuze voor een ander platform dan Facebook is er voor de individuele consument niet, en voor de gemiddelde aanbieder al helemaal niet. De grootste is de grootste, omdat het de grootste is. Er is geen marktwerking meer.
Het mooiste zou zijn massaal over te stappen naar een provider die wel respect heeft voor de privacy van zijn gebruikers en transparant is over wat getoond wordt op de newsfeed, of daar zelfs controle over geeft. Maar het zal wel even duren voordat negen miljoen Nederlandse Facebookgebruikers tegelijkertijd hun account opzeggen om elders hun netwerk weer op te bouwen en informatie te delen.
De andere optie is dat de politiek bij marktpartijen dat respect voor privacy én de controle over wat men afneemt afdwingt.
Dat kan nog wel even duren. Tot die tijd kunnen kritische gebruikers apps downloaden die ofwel de smartphone afschermen voor de begerige ogen van het team van Mark Zuckerberg, dan wel de Facebook-algoritmen omzeilen en een zicht geven op je neutrale newsfeed.